به گزارش خودرونگاران به نقل از صمت، در ایستگاه آخر به سراغ قائم‌مقام ستاد معاینه فنی خودروهای تهران «سید نواب حسینی‌منش» رفتیم که وی از جراحی سیستم معاینه فنی در ارگان‌های مربوط سخن گفت.
آیا قرار است تغییراتی در پایش فنی معاینه فنی خودروها در شهرداری رخ دهد؟
حدود مجاز سطح انتشار آلایندگی خودروها از سوی سازمان حفاظت محیط‌زیست و به دنبال آن وزارت کشور تغییر کرده است که براساس این موضوع سخت‌گیرانه‌تر بحث گازهای آلاینده بررسی خواهد شد که در حال حاضر این ابلاغیه ارسال شده و از سال 95 اجرای آن آغاز خواهد شد. بنابراین حدود جدید برای مباحث گازهای خروجی خودرو توسط ستاد معاینه فنی خودروهای تهران بررسی می‌شود اما سایر امور و آزمایش‌های فنی با همان استاندارد گذشته ادامه پیدا می‌کند.
این تغییرات در چه بخش‌هایی است؟
برای حدود مجاز سطح انتشار آلایندگی خودروها، 3 آیتم جدید ابلاغ شده که باید هرچه سریع‌تر اجرایی شود که آیتم نخست این است که «باید در خودروهای کاربراتوری دور آرام میزان منوکسید کربن کمتر از 4درصد حجمی و در دور بالا کمتر از 3/5درصد حجمی باشد»، «در خودروهای تولید سال 83 به پایین و همچنین انژکتوری نیز میزان مونوکسید کربن در دور آرام کمتر از 2درصد و در دور بالا کمتر از 1/7درصد حجمی مورد تایید است». همچنین «در خودروهای تولید سال 84 به بالا نیز میزان مونوکسید کربن در دور آرام کمتر از 0/7درصد حجمی و در دور بالا کمتر از 0/6درصد حجمی» تعیین شده است.
زمان موردنظر برای معاینه فنی خودروها چگونه است؟
در حال حاضر معاینه فنی خودروها سالانه است اما معافیت معاینه فنی برای آنها از زمان تولید، 5سال تعیین شده و بعد از گذشت این مدت، خودروها باید به‌صورت سالانه معاینه فنی شوند. البته این مدت زمان 5ساله موردشکایت ستاد معاینه فنی خودروهای تهران و همه همکاران در ستاد محیط‌زیست و وزارت کشور است. زیرا خودروها و سوخت آنها دارای اشکال است و در حال حاضر تمام مواردی که می‌تواند در کنار یکدیگر یک محصول استاندارد را در اختیار شهروندان قرار دهد و از سوی دیگر قابل کنترل و نظارت بر گازهای آلاینده آن باشد، موجود نیست. در این میان این پرسش مطرح می‌شود چرا خودرویی که دو سال ضمانت فعالیت دارد باید به مدت 5 سال معاف از دریافت برگه معاینه فنی باشد. درحالی‌که این برگه معاینه فنی تنها یک برگه کاغذی نبوده بلکه بحث نظارت کلانی مطرح است که دولت به واسطه مراکز معاینه فنی از خودروهای درحال تردد دارد. بنابراین این قانون ایراد و نیاز به اصلاح دارد. از این‌رو در حال بررسی این قانون در کمیسیون‌های مربوط هستیم و قرار است به صحن علنی مجلس شورای اسلامی برده شود و پس از تصویب، طول عمر معافیت به 2 سال و حتی 18ماه کاهش یابد.
اظهارنظر کارشناسان بین‌المللی مبنی بر این است که خودرو پس از یک‌سال، نیاز به تنظیم و کنترل دارد، نظر شما در این‌باره چیست؟
در بررسی‌های دقیقی که دانشگاه صنعتی شریف به صورت آزمایشی (پایلوت) روی خودروهای در حال تردد در شهر تهران انجام داده، منابع آلایندگی که 80درصد آلودگی هوای تهران به دلیل آنهاست؛ با معاینه فنی دقیق و منظم و با حدود مجازی که استاندارد تعریف کرده است تنها بین 10 تا 15درصد از میزان آلایندگی شهر تهران می‌کاهد. اما اینکه تمام این موضوع را به دوش نظارت بر خودرو و معاینه فنی بگذاریم، حرف نادرستی است زیرا باید این نکته را درنظر گرفت که در بعضی مواقع سوخت استانداردی در اختیار نیست. هرچند در چند ماه گذشته همزمان با افزایش استانداردها توزیع بنزین یورو4 آغاز شده که وضعیت را تاحدودی بهبود بخشیده است. در حال حاضر سبد اصلی خودروهایی که به مراکز معاینه‌های فنی مراجعه می‌کنند، خودروهای تولید داخل هستند و هر اندازه سوخت آنها سالم باشد اما کیفیت قطعات، از استاندارد لازم برخوردار نباشد، حتی با تنظیم خودرو باز هم نتایج موردنظر به‌دست نخواهد آمد. همچنین نکته مهم‌تر کاتالیست‌هایی است که روی خودروها باید به‌عنوان یک جزء لاینفک استانداردهای محیط‌زیست قرار گیرد. اما مشاهده می‌شود صاحب خودرو پس از تحویل آن با توجه به تفکر نادرست موجود مبنی بر اینکه اگر کاتالیستی نباشد، شتاب خودرو افزایش می‌یابد، آن را به‌عنوان یک قطعه زائد دانسته و نسبت به برداشتن آن اقدام می‌کند. بنابراین برداشتن کاتالیست‌ها بزرگترین تاثیر حتی بر سوخت ناپاک دارد، به‌طوری‌که به اعتقاد من حتی در صورت تنظیم نبودن خودرو، اگر خودرویی مجهز به کاتالیست باشد، به شدت میزان آلایندگی آن کاهش می‌یابد که متاسفانه این روند مغفول مانده است.
آیا امکان دارد در صورت اصلاح قانون معاینه فنی، مدت زمان 5سال به یک‌سال کاهش یابد؟
براساس قانونی که این روزها در کمیسیون آب و کشاورزی مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده اختیار تعیین مدت زمان اعتبار معاینه فنی خودروها به کمیسیون مربوط در وزارت کشور و سازمان محیط‌زیست سپرده شده است. بنا براین سیاست‌ها، سال معاینه فنی می‌تواند به یک سال یا یک سال و نیم برای خودروهای پر تردد و 6 ماه برای خودروهای عمومی و فصلی و خودروهای دیزلی برسد. بنابراین این اختیار به وزارت کشور تفویض شده و می‌توان با همکاران سازمان محیط‌زیست و پلیس راهور از این طرح دفاع کرده و سن معاینه فنی را کاهش دهیم.
احتمال اجرایی شدن این قانون از سال آینده وجود دارد؟
این قانون باید به صحن علنی مجلس شورای اسلامی برده شود و به تصویب نمایندگان مجلس برسد که در صورت ابلاغ، امیدواریم در سال 95 اجرایی شود.
آیا برای جلوگیری از تخلفاتی که در مراکز معاینه فنی رخ می‌دهد، به عنوان نمونه ارسال برگه تاییدیه بدون انجام معاینه فنی به در منازل، برنامه‌ای وجود دارد؟
به قول شاعر «جانا سخن از زبان ما می‌گویی» این مسئله‌ای است که شهرداری را تحت‌فشار قرار داده است که بر این اساس توانسته‌ایم در کلانشهر تهران مانع از این تخلفات شویم. تمام مراکز معاینه فنی تهران مجهز به دوربین پلاک‌خوان هستند و تا زمانی که خودروها به مرکز مراجعه نکنند، از آنها عکسی گرفته نمی‌شود، همچنین از طریق سامانه ارتباطی با پلیس راهور، اطلاعات وارد سامانه شهرداری نخواهد شد که در این شرایط خودرو قابلیت آزمون ندارد. از سوی دیگر ستاد معاینه فنی خودروهای تهران سامانه‌های مدیریت شهری تهران را به سامانه معاینه فنی متصل کرده است و به‌طور مثال اگر خواستار دریافت طرح ترافیک بوده و برگه معاینه فنی را از مراکزی غیراز تهران گرفته باشید، این برگه قابل قبول نخواهد بود. در همین حال سامانه «سیمفا» که برای نظارت بر خودروهای فاقد معاینه فنی طراحی شده در وزارت کشور در حال پیگیری است. این روند نشان می‌دهد که بسترها فراهم شده و تنها در حال ارتباط‌گیری بین دستگاه‌های مرتبط هستیم تا بتوانیم اطلاعات و داده‌های خود را یکپارچه کنیم تا به واسطه این اطلاعات یکپارچه و بنا بر مصوبه هیات وزیران در سال 93، پلیس بتواند بدون برخورد حضوری با مالک خودرو به صورت آنلاین و برخط نسبت به صادر کردن برگه جریمه اقدام کند. نکته‌ای که لازم است به آن توجه شود، تاثیر معاینه فنی بر سبد اقتصاد خانواده است. در حال حاضر حداقل یک سوم خودروهای مرجوعی یعنی حدود 20درصد خودروها که به مراکز معاینه فنی مراجعه می‌کنند به دلیل آلایندگی است اما تاکید بر معاینه فنی بیشتر به دلیل ایمنی خودرو و مالک و سرنشینان آن است که با یک آزمایش چند دقیقه‌ای ایمنی خودرو تضمین می‌شود.
اجرایی شدن این روند در تمام شهرها چقدر زمان نیاز دارد؟
جدای از مباحث نظارتی عنوان شده، یکی از کمک‌هایی که به اجرایی شدن این طرح می‌کند اطلاع‌رسانی رسانه‌هاست تا بعد اجتماعی مسئله برای شهروندان و هموطنان پررنگ‌تر شود. جدا از وظایف شخصی باید بنا بر مسئولیت اجتماعی شهروندان به این امر اهتمام ورزند. مسئولیت اجتماعی حکم می‌کند خودرو باید سالم باشد تا به واسطه آن شهروندان از آلودگی هوای ایجاد شده توسط خودروها رنج نبرند که همگانی شدن این طرح، بنا بر اعلام وزارت کشور تا یک سال آینده خواهد بود.
برخی معتقدند مراکز معاینه فنی نیاز به بازنگری و جراحی دارد و دارای استانداردهای لازم نیستند زیرا برای هر خودرو با هر شرایطی برگه معاینه فنی صادر می‌شود، نظر شما در این‌باره چیست؟
براساس آمار مستند در تهران، نزدیک به 30 تا 33درصد خودروهای مراجعه‌کننده به مراکز معاینه فنی در تهران مرجوع و در آزمون‌های مختلف رد می‌شوند البته این سخن درستی نیست، اما شاید در مراکز غیرتهران اینگونه باشد. در تهران مسئولیت این اقدام برعهده شهرداری گذاشته شده و سالانه هزینه زیادی بابت این کار پرداخت می‌شود و این سازمان درآمدی که از راه معاینه‌های فنی کسب می‌کند، چه از نظر فضا و مالکیت و چه از نظر هزینه کارکنان شاید کفاف حقوق یک یا 2ماه مجموعه‌ها را ندهد. بنابراین تمام تلاش‌ها برای ساماندهی درست این امر است.
اما در مراکزی که این اتفاق می‌افتد، براساس مصوبه هیات وزیران کارگروهی متشکل از معاونت عمرانی استانداری به‌عنوان مسئولیت کارگروه استان، مدیر کل محیط‌زیست استان و رییس پلیس راهور استان و نیز شهرداری‌های مربوط تشکیل شده که بر حسن انجام وظایف در مراکز معاینه فنی نظارت دارند و همانطور که در حال حاضر در تهران به‌طور مستمر با محوریت سازمان محیط‌زیست و استانداری تهران و همچنین کمک ستاد مرکز معاینه فنی تهران به مراکز معاینه فنی در استان تهران مراجعه می‌کنیم، تذکرهای لازم برای اصلاح رویه داده می‌شود. این نظارت سرسختی که در تهران در حال انجام است در شهرهای دیگر هنوز آغاز نشده است اما در آینده‌ای نه‌چندان دور در سراسر کشور این اتفاق خواهد افتاد و در همه جای کشور ستادهای مربوط با نظارت کارگروه به‌طور جدی به این امر رسیدگی خواهند کرد.