به گزارش خودرونگاران به نقل از صمت؛
اگرچه مسئولان وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کرده‌اند که شروع تولید محصولات پژو در ایران با میزان داخلی‌سازی ۲۰درصدی خلاف قانون نیست و در این زمینه استدلال‌هایی آورده‌اند اما اکنون این پرسش مطرح می‌شود که آیا دیگر شروط درنظر گرفته شده در قراردادهای خارجی نیز انعطاف‌پذیرند؟
وزارت صنعت، معدن و تجارت برای ورود سرمایه‌گذاران خارجی به صنعت خودرو ۴ شرط داخلی‌سازی ۴۰درصدی، صادرات ۳۰درصدی، انتقال دانش فنی و سرمایه‌گذاری را درنظر گرفته است. اگرچه جزییات قرارداد ایران‌خودرو با پژو و همچنین سایپا با سیتروئن نزد خودروسازان محفوظ مانده اما مدیران عامل این دو شرکت خودروساز بارها بر لحاظ کردن این شروط در قراردادهای خود اذعان کرده‌اند. اکنون که قرار بر آغاز داخلی‌سازی با ۲۰درصد است، این پرسش به میان می‌آید که خودروسازان چه تعهدی از همتایان خارجی خود برای صادرات ۳۰درصدی گرفته‌اند؟ علاوه بر آن آیا اجازه صادرات از ۷۰درصد محصولات تولیدی مشترک باقیمانده، به خودروسازان داده شده است؟
صادرات از شبکه فروش خارجی
مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا در این رابطه پیش‌تر اظهار کرده بود اگر طرف فرانسوی به تعهدات خود برای صادرات محصولات مشترک سیتروئن و سایپا عمل نکند، پنالتی خوبی در نظر گرفته‌ایم که با توازن ارزی در ارتباط است. یکی از نکته‌های قابل ملاحظه در این قرارداد به تعهد ۳۰ درصدی سیتروئن برای صادرات بازمی‌گردد که در شبکه فروش این شرکت محقق خواهد شد. گروه خودروسازی سایپا نیز از شبکه‌ای صادراتی در کشورهایی مانند عراق، سوریه، ونزوئلا، لبنان و نیجریه برخوردار است که می‌تواند از ۷۰درصد خودروها بخشی را به این بازارها اختصاص دهد. به گفته مهدی جمالی، تفاهم نخست بین سایپا و سیتروئن بسیار خوب بوده به‌گونه‌ای که موردنظر مسئولان، کارشناسان اقتصادی و نهادهای نظارتی است. این قرارداد شکل ابتدایی خود را پیدا کرده و در حال مذاکره برای واگذاری سهام سایپای کاشان و منابعی که باید از سوی سیتروئن منتقل شود، هستیم و به احتمال زیاد این قرارداد در یک یا ۲ ماه آینده نهایی خواهد شد.
وی درباره شرکت مشترک سایپا و سیتروئن نیز اظهار کرد: در حال‌حاضر شرکت مشترکی که قرار است در کاشان آغاز به کار کند، سایپا-سیتروئن نام دارد. از قرارداد سایپا با سیتروئن که بگذریم این شرکت داخلی برای همکاری جدید با کیا و نیسان، پیشنهاد سرمایه‌گذاری مشترک داده که امیدواریم با آغاز همکاری‌ها شرط‌های درنظر گرفته شده به اجرا درآیند.
توقف تولید با بی‌تعهدی در صادرات
در حال‌حاضر فقط قرارداد همکاری مشترک با خودروسازان خارجی بین ایران‌خودرو و پژو نهایی شده است. در ارتباط با شرط صادرات، پژو نیز متعهد شده تا ۳۰درصد محصولات تولیدی ایکاپ را صادر کند. برهمین اساس سعید تفضلی معاون صادرات ایران‌خودرو با بیان اینکه صادرات محصولات پژو از سوی شرکت ایکاپ خواهد بود زیرا محصولات مشترک ایران‌خودرو و پژو نیز در این شرکت تولید می‌شود، اظهار کرد: براساس زمان‌بندی بعد از تولید، محصولات ایکاپ در شبکه پژو صادر خواهد شد. از ابتدای سال ۹۶، محصول ۲۰۰۸ در شبکه صادرات پژو قرار می‌گیرد و در ادامه خودرو ۲۰۸ و ۳۰۱ نیز وارد بازار می‌شود. تفضلی صادرات ۷۰درصدی از محصولات ایکاپ که برای عرضه در داخل کشور در نظر گرفته شده را بدون مانع دانست و گفت: ایران‌خودرو و پژو تصمیمی برای مختل کردن بازارهای صادراتی یکدیگر ندارند. در حال‌حاضر ایران‌خودرو در ۳-۲ کشور بازار خوبی دارد. همت اصلی ایران‌خودرو برای بازاریابی و توسعه صادرات محصولات تولیدی این شرکت است و صادرات محصولات پژو برای ما هنر نیست زیرا زحمت تولید آن به عهده پژو است اما در مجموع این محصولات در بازار عراق و سوریه نیز توزیع خواهد شد. برخی کارشناسان معتقدند بعضی از خودروهای توافق شده بین ایران‌خودرو و پژو برای تولید در ایکاپ قدیمی هستند بنابراین نمی‌توان روی این خودروها برای صادرات حساب باز کرد. معاون صادرات ایران‌خودرو نظر دیگری دارد و معتقد است عمر یک محصول حدود ۱۵ سال بوده و اگر به‌طور تقریبی عمر تولید اولیه خودروهای توافق‌شده پژو برای تولید در ایران را ۴سال درنظر بگیریم، دوره‌ای ۱۰ساله برای تولید و صادرات این خودروها وجود دارد بنابراین پروژه تولید و صادرات این محصولات، اقتصادی خواهد بود و ایران‌خودرو برای صادرات آنها نگرانی ندارد. از این‌رو اقتصادی‌ترین خودروها پژو هستند. وی به این پرسش که پژو چه بازارهایی را برای عرضه محصولات ایکاپ درنظر گرفته، اینگونه پاسخ داد: بازارهای صادراتی هنوز قطعی نشده اما اگر از صادرات خودرو ۲۰۶ صندوقدار الگو بگیریم که در ایران تولید و از سوی پژو به بازارهای خارجی توزیع می‌شود، بازار کشورهای افریقایی، ترکیه و کشورهای حوزه خلیج‌فارس می‌توانند برای صادرات محصولات جدید ایکاپ هدفگذاری شوند. تفضلی در ارتباط با دریافت غرامت از پژو در صورت بی‌تعهدی در صادرات ۳۰درصدی محصولات ایکاپ گفت: در قرارداد ایران‌خودرو و پژو، تولید مشروط به صادرات شده است و از هر ۱۰ خودرو ۳ دستگاه باید از سوی پژو صادر شود. اگر به هر دلیلی پژو از عهده صادرات این ۳ دستگاه برنیاید، ۱۰ خودرو دیگر در ایکاپ به تولید نمی‌رسد. به‌طور معمول تولید خودروهای جدید باعث می‌شود خودروهای قدیمی از رده خارج شوند اما از آنجایی که بیشتر قطعه‌سازان کشور به خودروهای قدیمی پژو و رنو وابسته شده‌اند، این شائبه وجود دارد با عرضه محصولات مشترک ایران‌خودرو و پژو و همچنین سایپا و سیتروئن، قطعه‌سازان کشور با چالش اساسی کاهش سفارش تولید قطعه برای خودروهای قدیمی مواجه شوند. آنطور که معاون صادرات ایران‌خودرو می‌گوید با تولید خودروهای جدید ایکاپ و عرضه آنها به بازار داخل، به‌طور قطع خودروهای قدیمی یک‌شبه از رده خارج نخواهند شد. اگر تقاضا برای خودروهای قدیمی در بازار وجود داشته باشد، ایران‌خودرو به تولید ادامه می‌دهد البته به شرط آنکه استانداردهای ایمنی و آلودگی نیز پاس شود. تفضلی نسبت به هدفگذاری صادرات یک میلیون دستگاه خودرو توسط خودروسازان داخلی بر مبنای افق ۱۴۰۴ خوش‌بین نبوده و اظهار کرد: صادرات خودرو در چشم‌انداز ۱۴۰۴ با توجه به شرایط کنونی بسیار خوش‌بینانه است اما از این هدفگذاری، صادرات ۶۰۰ هزار خودرو به عهده ایران‌خودرو گذاشته شده است. خودروسازان کشور یک بازار ۱/۵ میلیارد نفری در حلقه دوم و بازار ۵۰۰ میلیون نفری در حلقه نخست بین کشورهای همسایه دارند. با توجه به فعالیت رقیبان و ظرفیت مازاد ۱۵ تا ۲۰میلیون خودرویی که در کل جهان وجود دارد، وضعیت صادرات دشوار می‌شود اما در مجموع ۶۰درصد صادرات ۱۴۰۴ سهم ایران‌خودرو است. براساس آنچه در این گزارش مورد بررسی قرار گرفت، خودروسازان خارجی روی کاغذ قرارداد ملزم به صادرات ۳۰درصد محصولات تولید مشترک خود با خودروسازان داخلی شده‌اند که با توجه به بی‌تعهدی گذشته این شرکت‌ها، امیدواریم تمام شرط‌های درنظر گرفته شده در زمان عمل نیز به‌درستی اجرا شود.