ساپکو به عنوان تامین‌کننده قطعات شرکت ایران‌خودرو چگونه بر کیفیت قطعات مورد نیاز نظارت می‌کند؟
یک خودرو به طور تقریبی از ۳ هزار قطعه تشکیل شده که این قطعات وارد خودروسازی شده و فرآیند مونتاژ آن در کارخانه خودروسازی رخ می‌دهد که به تبع تمام مراحل روی کیفیت محصول نهایی تاثیر مستقیم و غیرمستقیم دارد. مواد اولیه ساخت قطعه نظیر هر کالای دیگری، علاوه بر نحوه ساخت قطعات و فرآیند مونتاژ از دیگر مواردی است که روی کیفیت خودرو تاثیر دارد.
روی تمام مواردی که مشکل کیفی اعلام می‌شوند آنالیزها انجام خواهد شد که ممکن است نتایج نشان دهد درصد زیادی از مشکلات به کیفیت قطعات مربوط است و بخشی از آن نیز مربوط به فرآیند مونتاژ خود خودروساز است؛ در نتیجه می‌توان گفت ممکن است مشکل از هر دو سو باشد. بنابراین تمام مراحل کار همچون زنجیر به یکدیگر متصل بوده و در کیفیت خودرو تاثیرگذار خواهد بود.
همچنین پیگیری کردن کنترل کیفیت قطعات تامین‌کنندگان نباید باعث سلب مسئولیت از قطعه‌سازان شود و تولیدکننده موظف است بر اساس استانداردهای موجود محصولات خود را تولید کند. البته محصول قطعه‌ساز نیز از مواد اولیه و قطعات دیگر تشکیل شده که اگر او در این مراحل کنترل مناسبی روی کیفیت مواد نداشته باشد به تبع محصول نهایی کیفیت لازم را نخواهد داشت و این امر حتی با بازرسی صددرصدی مراکز کنترل کیفیت تامین‌کننده‌ها نیز قابل تشخیص نخواهد بود چراکه بسیاری از مشخصه‌های قطعات با آزمایش‌های زمان‌بر قابل تشخیص است و هر روز نمی‌توان محموله‌های ارسالی را آزمایش کرد.

روزانه تعداد زیادی خودرو تولید می‌شود که برای این امر میلیون‌ها قطعه (بالای ۱۰ میلیون) وارد شرکت ایران‌خودرو شده که هیچ سیستمی نمی‌تواند تمام این قطعات را صددرصد کنترل کند.
در نتیجه تولید قطعه باکیفیت یک فرآیند مناسب در قطعه‌سازی است که مواد اولیه خوبی را استفاده کرده و فرآیند آن نیز تکرارپذیر و خطاناپذیر است. بنابراین اگر مشکل از همان ابتدا ایجاد شود جمع کردن مشکلات و شناسایی ایرادها دشوار و حتی محال خواهد بود.
در حال حاضر مواردی به دلیل مشکلاتی که در صنعت قطعه و کمبود نقدینگی به وجود آمده مطرح می‌شود که روی قطعات وارداتی برچسب تولید داخل نصب می‌شود و خودروسازان نیز از این امر آگاه هستند. آیا این موضوع را تایید می‌کنید؟
در شرایط امروز و جو آرامی که بعد از برجام بر اقتصاد برقرار شده چنین مواردی امکانپذیر نخواهد بود. البته ممکن است در مقطعی از زمان و همزمان با آغاز تحریم‌ها این اتفاق افتاده باشد اما به مرور بیشتر قطعات داخلی‌سازی شده و بعید به نظر می‌رسد چنین مسئله‌ای واقعیت بیرونی داشته باشد.
اما قطعه‌سازان معتقدند این روند هنوز هم ادامه دارد و قطعه‌سازنماهایی در حال فعالیت هستند که برای کاهش هزینه تولید و سود بیشتر اقدام به این کار می‌کنند.
هر قطعه‌ای باید مراحل اعمال ضرورت‌های کیفی و آزمون‌ها را بگذراند تا در ساپکو پذیرفته شود. به هر حال زمانی که قطعه‌ای به خودروسازی واردمی‌شود باید تاییدها را اخذ کرده و در تولید انبوه نیز پاسخگو باشد. همچنین بتواند خدمات پس از فروش خود را بدون هیچ مشکلی پشتیبانی کند.
چنانچه قطعه‌ای وارد شود که کیفیت لازم را نداشته باشد و براساس استانداردهای ایران‌خودرو نباشد شناسایی می‌شود و در صورت بروز این امر ساپکو بازدارنده‌های سختی پیش‌بینی کرده که شامل جریمه یا کاهش سهم سازنده خواهد بود. حتی ممکن است رتبه سازنده به لحاظ کیفی تجدید نظر شده و دچار افت رتبه شود که برای جلوگیری از چنین اتفاقاتی امور بازدارنده‌ای تعریف شده که به موقع اجرایی می‌شود.
آیا تاکنون موردی وجود داشته که قطعه بی‌کیفیت وارد ساپکو شده و برخوردی با آن شود؟
حداقل در ۲ سال اخیر در این مورد که قطعه‌ای از سوی قطعه‌ساز داخلی وارد شده باشد و برچسب ساخت ایران بر روی آن نصب شده باشد در ساپکو دیده نشده است.
آیا ساپکو می‌تواند در کیفیت قطعات به قطعه‌سازان کمک کند؟
یکی از وظایفی که برای ساپکو تعریف شده کمک به ارتقای کیفیت زیرمجموعه‌های قطعه‌ساز است.
این سیستم چگونه اجرایی می‌شود؟
سیستم‌هایی که در ساپکو تدوین شده سیستم «آدیت» فرآیند است. در این فرآیند ساپکو کارشناس‌های کیفی و بخش‌های مهندسی تشکیل داده که در صورت بروز مشکل کیفی برای قطعه‌ای به شکل یک گروه در کنار سازنده به حل مشکل خواهند پرداخت.
همچنین فرآیندهای سازنده به طور دوره‌ای آدیت و ایرادهای فرآیند اعلام می‌شود و ساپکو برای رفع مشکلات کنار قطعه‌سازان خواهد بود.
در موارد دیگر نیز اگر نتایج آزمون‌های آزمایشگاهی نشان دهد قطعه‌ای با استانداردهای ساپکو مغایرت دارد در صورت لزوم منابع معتبرتری برای تهیه مواد اولیه به آنها معرفی می‌شود تا مشکلات برطرف شوند.
آیا ساپکو می‌تواند در برقراری ارتباط با همتایان خارجی به زنجیره تامین خود کمک کند؟
بله، ساپکو مشوق چنین ارتباطات و همکاری‌های مشارکتی است و اگر سازندگان بخواهند به صورت سرمایه‌گذاری مشترک با قطعه‌سازان خارجی قراردادی منعقد کنند این امر جزو استراتژی‌های ساپکو است که از این مسئله حمایت کند و اگر سازنده‌ای به این سمت حرکت کند، از سیاست‌های تشویقی برخوردار شده و حتی ساپکو نیز در قیمت و میزان سهم ارسال قطعه او مشوق‌هایی در نظر می‌گیرد.
آیا ساپکو برنامه‌ای برای کمک قطعه‌سازان دارد تا به جای واحدهای تولیدی خرد و کوچک، یک مجموعه بزرگ نظیر کنسرسیوم تشکیل دهند تا ضمن کاهش قیمت تمام شده، در چالش‌ها آسیب کمتری ببینند؟
در بخش مواد اولیه این روند در حال انجام است. به طور نمونه در تهیه مواد اولیه فلزی و آلیاژها عمده تامین به وسیله شرکت ساپکو انجام می‌شود و در اختیار قطعه‌سازان
 زیر مجموعه قرار می‌گیرد.

این روند برای تمام قطعه‌سازان اجرا می‌شود؟
بله. مواد اولیه فلزی شامل ورق‌ها و آلیاژها برای تمام قطعه‌سازان تهیه می‌شود تهیه باقی مواد نظیر مواد پلیمری و... برعهده خود قطعه‌سازان است. همچنین برای یک سلسله قطعه‌سازانی که قطعات بدنه پرسی یا ریخته‌گری تولید می‌کنند مواد اصلی از سوی ساپکو تهیه می‌شود.
آیا تاکنون پیش آمده مواد اولیه‌ای که از سوی ساپکو در اختیار قطعه‌ساز گذاشته می‌شود مورد استفاده قرار نگیرد و قطعه‌ساز درنهایت از مواد دیگری استفاده کند؟
پاسخ این پرسش دشوار است اما به هر حال ساپکو مکانیزهای کنترلی دارد زیرا بازرس مستقر در واحدهای تولیدی حضور دائمی دارد و کار را کنترل می‌کند.
آیا برای ورود خودروهای برقی و بومی‌سازی آن آمادگی لازم بین قطعه‌سازان داخلی زیرمجموعه ساپکو وجود دارد؟
هنوز پروژه‌ای در این زمینه تعریف نشده و در حد مطالعات اولیه است. به طور قطع اگر ایران‌خودرو به این جمع‌بندی برسد که تولید این خودروها را آغاز کند فهرست قطعات
مورد نیاز در اختیار ساپکو گذاشته می‌شود و ما نیز با سازندگان وارد مذاکره خواهیم شد.
در حال حاضر زنجیره تامین ساپکو از چند قطعه‌ساز تشکیل شده است؟
هم‌اکنون در حدود ۶۰۰ قطعه‌ساز با ساپکو همکاری دارند.
این تعداد چند درصد قطعات خودرو را تامین می‌کند؟
عمده قطعات خودروهای تولیدی ایران‌خودرو از طریق این تعداد قطعه‌ساز تهیه می‌شود.
کدام قطعات وارداتی است؟
خودروها با یکدیگر تفاوت دارند بنابراین میزان به کار رفتن قطعات وارداتی نیز بستگی زیادی به مدل خودرو دارد. بعضی قطعات منبع داخلی دارند، البته همراه با آن از قطعات وارداتی استفاده می‌شود زیرا ظرفیت تولید داخل در ساخت قطعه مربوط پایین است. اما در کل قطعه مهمی که ما را وابسته به خارج کند نداریم زیرا تحریم‌ها باعث شد تمام قطعات مهم و محوری را داخلی‌سازی کنیم.
وضعیت تامین قطعات برای خودروهای جدید چگونه است؟
توانایی و ظرفیت داخلی‌سازی برای قطعات خودروهای جدید وجود دارد و توان ساخت قطعات مهمی که در خودروسازی به آنها قطعات «ای» گفته می‌شود در داخل وجود دارد. توان تولید این قطعات تا پیش از سال ۹۱ وجود نداشت اما بعد از تحریم‌ها که شرکت پژو قطع همکاری کرد به سمت داخلی‌سازی قطعات اساسی حرکت کردیم.
بنابراین بخشی از قطعات خودروهای جدید از داخل تامین خواهد شد که در گام نخست قطعات نوع «بی‌وسی» است.
قطعات مورد نیاز برای مدل‌های ۳۰۱، ۲۰۸ و ۲۰۰۸ به قطعه‌سازان داخلی سفارش داده شده است؟
بله، برای تولید بخشی از قطعات این خودروها که قرار است از داخل تامین شود در حال مذاکره و انعقاد قرارداد با سازندگان برای ساخت قالب‌ها هستیم.