فولکس واگن و فیات دو گزینه مهم برای صنعت خودروی ایران هستند که مذاکرات با هر دوی آنها بیش از یک سال است ادامه دارد. مذاکره با فولکس واگن برای حضور در ایران از حدود دو سال پیش آغاز شد و این شرکت آلمانی برای مشارکت در صنعت خودروی ایران با دولتی ها به تفاهم نرسید و به سمت بخش خصوصی ایران رو کرد.
گرچه ابتدا نام ماموت به عنوان شریک بزرگ ترین خودروساز جهان در ایران شنیده شد اما شریک قدیمی این شرکت یعنی همان کرمان موتور تمام تلاش خود را برای آغاز مشارکت مجدد با رفیق قدیمی آلمانی تبارش به کار بست. گرچه اکنون تقریباً این مذاکرات نهایی و به نتیجه رسیده اما فولکس واگن آلمانی همچنان برای حضور در ایران منتظر روشن شدن سیاست های دولت جمهوریخواه آمریکا مانده است.
از سوی دیگر نام فیات کرایسلر نیز از اسفند ماه سال گذشته بر سر زبان ها افتاد. همان دو رگه ایتالیایی-آمریکایی که قرار بود شریک اصلی آبی های جاده مخصوص شود اما نام آنها در فضای غبارآلود سیاست های آمریکا گم شد و به تعلیق درآمد. حالا مجلس نمایندگان آمریکا به فروش هواپیماهای ایرباس به ایران رأی مثبت داده اما می توان این رای را به معنای سبز شدن چراغ ورود خودروسازان بزرگ به ایران تعبیر کرد؟
فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو، در پاسخ به این پرسش می گوید: «خیر، به اعتقاد من این چراغ سبز نیست بلکه تلاش اوباما برای حفظ برجام و برآورده شدن بخشی از تعهدات آمریکا در قبال برجام است. حضور خودروسازان بزرگ در ایران همچنان منوط به مشخص شدن رفتار موج جمهوریخواه آمریکا در قبال ایران است. با توجه به اینکه هیچ سابقه سیاسی از ترامپ موجود نیست، رفتار او نسبت به برجام غیرقابل پیش بینی است.»
امیرحسن کاکایی، استاد دانشگاه علم و صنعت ایران و کارشناس صنعت خودرو نیز در این زمینه بیان می کند: «به اعتقاد من این موضوع را نمی توان به معنای اجازه دولت آمریکا -که این روزها اروپایی ها را حسابی ترسانده- به حضور خودروسازان بزرگ جهان که منافع زیادی در بازار آمریکا دارند تلقی کرد. فروش هواپیما به ایران به معنای دسترسی ایران به تکنولوژی نیست اما حضور خودروسازان بزرگ در ایران به معنای توسعه صنعت خودرو و دسترسی به تکنولوژی ها روز است.»
او می افزاید: «رئیس جمهوری جدید آمریکا در کارزار انتخاباتی خود حرف های تندی را علیه برجام بیان کرد، گرچه پیش بینی می شود سیاست های او در شروع کار تعدیل شود اما هنوز هم سیاست های آینده دولت جدید آمریکا غیرشفاف است. ترامپ اهل تجارت است و بعید به نظر می رسد به راحتی اجازه دهد همه منفعت از بازار ایران به اروپایی ها برسد.»
کاکایی با اشاره به پتانسیل بالای بازار ایران، تصریح می کند: «بازار ایران و شرایط جغرافیایی آن، پتانسیل بالایی برای انجام فعالیت های اقتصادی دارد بنابراین سود زیادی برای سرمایه گذاران خارجی خواهد داشت. با توجه به روحیه تجاری ترامپ به نظر می رسد او در بهترین حالت اجازه فعالیت و مشارکت خودروسازان آمریکایی در ایران را بدهد.»
یک ماه دیگر، فرآیند اجرای برجام وارد یک سالگی می شود؛ یک سالی که برای صنعت خودروی ایران فقط بازگشت سه شریک قدیمی فرانسوی را در عمل در پی داشت و آبستن نام های خودروسازان بزرگ بود که به نظر نمی رسد حداقل تا یک ماه دیگر قصد متولد شدن در ابعاد بازار ایران را داشته باشند.