به گزارش خودرونگاران به نقل از صمت، در حال‌حاضر خودروسازان از وضعیت مناسبی برای این جایگزینی برخوردار هستند زیرا در چند سال گذشته خودروهای جدیدی روی پلتفرم این خودروها تولید و از استقبالی نسبی در بازار برخوردار شده‌اند. هنگامی‌که تولید یک مدل خودرو سال‌ها ادامه می‌یابد، به طور طبیعی جایگزین کردن با آن کمی دشوار است و به زمان نیاز دارد. علاوه بر این مالکان این خودروها دچار اضطراب می‌شوند زیرا برای خدمات پس از فروش این خودروها در سال‌هایی که قرار است از آن خودرو استفاده کنند، امنیت‌خاطر ندارند.
با توجه به هجمه‌هایی که به تولید برخی خودروهای سواری با تیراژ بالا در کشور وارد شده، در این گزارش تصمیم داریم به این مسئله بپردازیم که جایگزینی خودروهای جدید و راه‌اندازی یک پلتفرم چند سال زمان نیاز دارد و آیا از رده خارج کردن یک خودرو از خط تولید به یک‌باره امکانپذیر است؟
تاثیر استانداردها در عمر پلتفرم
استاد دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه تهران در این‌باره معتقد است راه‌اندازی یک پلتفرم کار ساده‌ای نیست. اگر منافع شرکت‌ها در نظر گرفته شود، تغییرات باید به صورت تدریجی باشد.
ابوالفضل معصومی در ارتباط با عمر مفید استفاده از یک پلتفرم توضیح می‌دهد که عمر پلتفرم براساس استانداردهایی که به خودروساز اجبار می‌شود، تعریف‌پذیر است. به طور طبیعی خودروسازان علاقه‌مند هستند تا جایی که امکان دارد از یک پلتفرم استفاده کنند زیرا از این موضوع نفع می‌برند. در صورتی که فناوری‌های جدید عرضه شود و مشتری خواهان سرویس‌هایی از این فناوری باشد و علاوه بر آن استانداردهای اجباری جدید تعریف شود، از قابلیت‌های استفاده از یک پلتفرم کاسته خواهد شد. به گفته این استاد دانشگاه، برای تولید تعداد خودرو روی یک پلتفرم، تعریف مشخصی وجود ندارد. برای نمونه شرکت پژو در مجموع برای تمام محصولات خود از ۳ پلتفرم استفاده می‌کند. وی در پاسخ به این پرسش که آیا امکان دارد پلتفرم قدیمی را روزآمد و روی آن خودرو جدید تولید کرد نیز می‌گوید: برای به‌روزرسانی یک پلتفرم باید تغییراتی روی آن اعمال و به‌روزرسانی شود اما به‌طور کلی گاهی نمی‌توان پلتفرمی قدیمی را روزآمد کرد. برای نمونه در حال‌حاضر امکان اصلاح پلتفرم سمند و پژو ۴۰۵ وجود ندارد زیرا حجم اصلاحات به اندازه‌ای گسترده خواهد بود که تمام اجزا باید از ابتدا طراحی شود بنابراین به‌روزرسانی آن صرفه اقتصادی ندارد. آنطور که معصومی اظهار می‌کند اگر خودروسازان اکنون تصمیم به جایگزینی پلتفرم جدید داشته باشند، در صورت تامین بودجه، به دو سال زمان نیاز دارند. استاد دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه تهران که مدیریت پروژه خودرو «پژو ۲۰۶» را در کارنامه خود ثبت کرده بر این باور است که خودروسازان کشور در حال‌حاضر پلتفرم «ال ۹۰» را در اختیار دارند و براساس قرارداد با رنو، طراحی خودروهای جدید روی این پلتفرم امکانپذیر است. این پلتفرم جدید نیست اما امکان تعریف خودروهای جدید روی آن وجود دارد. علاوه بر آن پلتفرم ۲۰۶ نیز اگرچه تاحدودی قدیمی است اما در ردیف پلتفرم‌های مناسب قرار داشته و می‌توان آن را ارتقا داد.
استفاده از پلتفرم قدیمی
یکی از انتقادهایی که به خودروسازان داخلی وارد می‌شود به تولید طولانی مدت یک خودرو باز می‌شود زیرا این رویه شرایط را برای جایگزینی خودرو جدید دشوار می‌کند. به گفته استاد دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت تجربه دنیا نشان می‌دهد برای جایگزینی یک خودرو از این روش استفاده می‌شود که هر چند سال یک‌بار خودرویی با نسل‌های بعدی خود جایگزین می‌شود یا در کشورهایی مانند ایران که طراحی خودرو نقش کم‌رنگی در آن دارد، بعد از گذشت چند سال خودروها یا خودروسازهای جدیدی به بازار معرفی می‌شوند. سلمان ابراهیمی‌نژاد معتقد است بازنشسته کردن یک خودرو موضوع عجیبی نیست و از آنجایی که در ایران برخی خودروهای سواری عمری بالای ۲۰سال دارند، هنگامی‌که سخن از بازنشسته‌کردن این خودروها به میان می‌آید، انجام این کار دشوار به نظر می‌رسد و می‌توان به صورت تدریجی خودرو جدید که با خودرو قدیمی قیمت یکسانی دارد و موردپسند بازار است را جایگزین کرد. وی در گفت‌وگو با صمت با تاکید براینکه اگر به جای ۲۰سال هر ۶سال یک‌بار خودرو جدیدی معرفی می‌شد، به‌طور طبیعی از رده خارج کردن یک خودرو راحت‌تر اتفاق می‌افتاد، توضیح می‌دهد: در حال‌حاضر با توجه اینکه گاهی دیر به فکر جایگزین کردن یک خودرو می‌افتیم و ابتدا موضوع از رده خارج کردن و در ادامه جایگزینی مطرح می‌شود، امکان دارد این مسئله در بازار خلأ ایجاد کند. از رده خارج کردن یک خودرو به معنای توقف تولید قطعات و پشتیبانی آن نیست و در نگاهی کلی از آنجایی که قرار نیست خودرودها از جاده‌ها جمع شود و امکان دارد تا ۱۰سال دیگر تردد این خودروها در جاده‌های کشور ادامه داشته باشد، قطعه‌سازانی که برای ساخت این خودرو سرمایه‌گذاری کرده‌اند با افت تیراژ تولید قطعه روبه‌رو می‌شوند اما تولید آنها متوقف نخواهد شد. به گفته ابراهیمی‌نژاد، هنگامی‌که سخن از رده‌خارج کردن برخی خودروها به میان می‌آید، در بازار نگرانی ایجاد می‌شود. از آنجایی که بازار خودرو در وضعیت رکود به سر می‌برد و رشد تقاضا در آن کاهش یافته، این مسئله در بازار نوسانات قیمتی ایجاد نمی‌کند اما منطقی است که نخست باید خودروی جایگزین معرفی شود و اگر خودرو، رقیب مناسبی از نظر قیمت و کیفیت داشته باشد، خودرو قدیمی به صورت خودکار از رده خارج خواهد شد. وی در ارتباط با قابلیت استفاده از پلتفرم‌های قدیمی می‌گوید: هنگامی‌که خودرویی از رده خارج می‌شود، امکان استفاده از پلتفرم آن وجود دارد. برای نمونه شرکت ایران‌خودرو که «پژو ۴۰۵» را تولید می‌کند تصمیم دارد از پلتفرم این خودرو همچنان استفاده کند زیرا سمند و خودروهای مشابه آن قابلیت تولید روی این پلتفرم را دارند. براساس این گزارش خودروسازان داخلی در مسیر جایگزینی خودروهای قدیمی خود گام نهاده‌اند اما به عزمی جدی برای ورود به این عرصه نیاز دارند. به‌طور قطع در صورت توقف این خودروها، بازار با نوسانات و هیجان‌هایی روبه‌رو خواهد شد اما بعد از گذشت مدتی و اعتماد مردم به تصمیم خودروسازان، شرایط عادی شده و از میزان هجمه‌هایی که به خودروسازان وارد می‌شود، کاسته خواهد شد.