به گزارش خودرونگاران به نقل از ایسنا، اتوبوس‌های بین شهری به‌واسطه هزینه پایین در مقایسه با سایر روش‌های حمل‌ونقل، یکی از وسایل نقلیه محبوب برای سفر بین عموم مردم محسوب می‌شوند؛ با وجود این در سال‌های گذشته یکی از دغدغه‌های مردم، خرید بلیت اتوبوس در زمان مناسب است؛ زیرا اگر از حداقل یک هفته قبل اقدام به خرید بلیت نکنند، دیگر نمی‌توانند برای سفری که برنامه‌ریزی کردند، بلیتی پیدا کنند.
یکی از بزرگ‌ترین عملیات‌های حمل‌ونقلی در 1402، عملیات اربعین در شهریور ماه بود. با وجود این برای سفرهای اربعین هم کمبود اتوبوس تا 3000 دستگاه وجود داشت؛ به همین دلیل برنامه‌ریزی‌هایی برای جبران این کمبود انجام شد؛ از جمله استفاده از ظرفیت واردات و امکان تردد ناوگان کشورهای همسایه از جمله ترکیه و پاکستان.
هرچند کمبود اتوبوس در سایر مسیرهای بلند هم خود را نشان داد. احمدرضا عامری -رییس اتحادیه شرکت‌های تعاونی مسافربری- تیرماه 1402 در این خصوص خبر داد که تعداد اتوبوس‌های فعال در مسیرهای بلند، کمتر از نصف شده است. او بیان کرد: تعداد ثبت سرویس‌هایی که به اقصی‌نقاط کشور داشتیم، دو سال پیش حدود 15 هزار و 500 دستگاه اتوبوس سالانه بوده و الان به 6500 دستگاه رسیده، به همین دلیل در همه شهرها سرویس کمتر شده است.
البته عامری اسفندماه 1402 درباره وضعیت ناوگان اتوبوسرانی برای سفرهای برون‌شهری در آستانه نوروز، گفت که تعداد اتوبوس‌ها در حال حاضر به 7500 عدد رسیده است. عددی که حمیدرضا شهرکی -معاون حمل‌ونقل سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای- نیز به آن اشاره کرده بود. به گفته شهرکی، اگرچه در ناوگان، 15 هزار و 290 دستگاه اتوبوس وجود دارد، اما بر اساس وضعیت سن و شرایط اتوبوس‌ها، تقریبا 50 درصد آن‌ها می‌توانند در مسیرهای بلند عملیاتی باشند.
از 5000 ظرفیت قانونی واردات، 50 دستگاه اتوبوس وارد شد
شهریار افندی‌زاده -معاون سابق حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی- آذرماه 1402 درباره اینکه در سال جاری چه تعداد اتوبوس وارد کشور شده، گفت: در قانون بودجه 1402، تا سقف 5000 اتوبوس می‌توانیم وارد کشور کنیم و در غیر این صورت در سطح کشور با کمبود اتوبوس مواجه می‌شویم. از این تعداد تاکنون 33 اتوبوس وارد شده، اما مسیر باز شده است و ما به‌دنبال این هستیم که با وزارت صمت شرایط را تسهیل کنیم. سازمان راهداری در حال تدوین قانون است و بانک‌ها هم باید وارد صنعت حمل‌ونقل شوند، زیرا ما به توسعه و نوسازی ناوگان نیاز داریم تا خدماتی که ارائه می‌دهیم در شان مردم باشد.
او همچنین دی ماه 1400 با تاکید بر تسهیل واردات اتوبوس بیان کرد: آیین‌نامه اجرایی بند (ص) تبصره (٧) ماده واحده قانون بودجه سال ١٤۰٢ کل کشور در خصوص واردات خودرو با عمر کمتر از پنج سال، تصویب و ابلاغ شده است ولی به‌منظور بهره‌مندی از فرصت قانونی فراهم‌شده، لازم است برخی حمایت‌های مالی و تسهیلات فرایندی در این آیین‌نامه لحاظ شود که از جمله آن‌ها، امکان ثبت سفارش و واردات توسط اشخاص حقیقی است.
در چهار سال گذشته، 7000 اتوبوس زمین‌گر شد
پس از آن داریوش امانی رئیس سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای نیز اسفند 1402، درباره وضعیت ناوگان اتوبوسرانی بیان کرد: از ابتدای کرونا تا به امروز ٧۰۰۰ دستگاه اتوبوس زمین‌گیر شد و از ناوگان اتوبوسی کشور کم شده است. تنها وسیله نقلیه که مردم دسترسی راحتی به آن داشتند و هروقت اراده می‌کردند بلیت می‌خریدند، الان بخشی از اتوبوس‌ها فرسوده شده‌اند و در مسیرهای دور نمی‌توانند سرویس‌دهی داشته باشند.
امانی با بیان اینکه قیمت‌گذاری دستوری باعث شده بخشی از اتوبوس‌ها از سرویس خارج شوند و جای دیگری بروند، گفت: ما از شش ماه گذشته نوسازی ناوگان را شروع کردیم و برنامه واردات ٨۰۰ دستگاه اتوبوس و همچنین خرید ٢۰۰ دستگاه اتوبوس را از داخل داریم، اما پس از گذشت شش ماه هنوز یک ثبت سفارش را هم انجام ندادیم و هر روز با یک گرفتاری مواجه هستیم.
او درباره میزان واردات اتوبوس‌ها نیز اظهار کرد: تا کنون 50 اتوبوس به گمرک وارد شده اما هنوز ترخیص نشده است. اگر این اتوبوس‌ها ترخیص شود، به ناوگان اتوبوسرانی کشور اضافه خواهد شد.
ضرورت توسعه ناوگان، با استفاده از توان تولید داخل یا واردات
در عین حال؛ یکی از تاکیدات مهرداد بذرپاش -وزیر راه و شهرسازی- توسعه ناوگان است. او با تاکید بر ضرورت استفاده از توان داخل برای توسعه ناوگان، معتقد است که اگر تولید داخل جوابگوی نیاز صنعت حمل‌ونقل نیست، باید از ظرفیت واردات استفاده کرد.
بذرپاش همچنین در آخرین روزهای 1402، بار دیگر به موضوع واردات اتوبوس اشاره کرد و گفت: توسعه ناوگان سیاست اصلی ماست و هر سیاست فرعی در مقابل آن قرار دارد و نباید مانع آن باشد. اگر تولید داخل جوابگو نباشد، باید واردات بدون معطلی انجام شود. البته در این خصوص قدری گرفتار بروکراسی‌ها هستیم که رفع خواهد شد و بخشی هم تامین منابع است که باید تجهیز بهتری برای سال بعد داشته باشیم.
بنابراین آنطور که وزیر راه و شهرسازی تاکید کرده، باید دید 1403 می‌تواند توسعه جدی در خصوص ناوگان اتوبوسرانی را رقم بزند، یا همچنان برای خرید بلیت در مسیرهای بلند، باید از چند هفته قبل برای خرید بلیت اقدام کرد.