به گزارش خودرونگاران به نقل از روابط‌ عمومی انجمن مدیریت کیفیت ایران، سعید تاجیک در مراسم گرامیداشت روز ملی کیفیت با اشاره به چالش‌های کیفیت کالاها و خدمات در کشور، دخالت دولت در قیمت‌گذاری را عامل اصلی نارضایتی مردم و تضعیف کیفیت محصولات دانست.

دخالت دولت؛ مانع رقابت و کیفیت

تاجیک با بیان اینکه فضای کسب و کار زمانی به کیفیت منجر می‌شود که رقابت وجود داشته باشد، تأکید کرد: رقابت، بستر کیفیت است. اما وقتی دولت در قیمت‌گذاری دخالت می‌کند، اولویت مصرف کننده، قیمت پایین‌تر می‌شود، نه کیفیت بالاتر.

رئیس جامعه ممیزی و بازرسی ایران به صنعت خودروسازی به عنوان مصداقی از این مشکل اشاره کرد و افزود: چرا مردم با وجود نارضایتی از خودرو، باز هم در صف خرید آن می‌ایستند؟ زیرا دولت با دخالت در قیمت‌گذاری، اولویت انتخاب مردم را به قیمت تبدیل کرده، نه کیفیت.

وی ادامه داد: این مسئله در صنعت دیگری مانند تخصیص ارز نیز مشاهده می‌شود، جایی که اولویت صنعتگر به جای رقابت، به دریافت رانت و ایستادن در صف بانک تبدیل می‌شود. این دخالت‌ها اولویت‌های تولید و مصرف را جابجا می‌کند و در نهایت به نارضایتی مردم می‌انجامد.

گذار از کیفیت سنتی به کیفیت نسل چهارم

رئیس جامعه ممیزی و بازرسی ایران در بخش دیگری از سخنانش به تحول مفهوم کیفیت اشاره کرد و گفت: امروز در دنیا موضوع کیفیت پس از انقلاب صنعتی چهارم به کیفیت نسل چهارم رسیده است.

تاجیک این تحول را چنین توصیف کرد: در کیفیت نسل چهارم، شما دیگر کیفیت را فقط کنترل یا بازرسی نمی‌کنید، بلکه بر پایه داده‌ها (دیتا) آن را پیش‌بینی و خلق می‌کنید.

وی اضافه کرد: اساسی‌ترین تغییری که در این حوزه رخ داده، حرکت از «تشخیص» به «پیش‌بینی» است. یعنی به جای کنترل محصول در انتهای خط تولید، با استفاده از داده‌های صحیح و بزرگ‌داده‌ها، کیفیت نهایی را از ابتدا تخمین می‌زنیم.

تاجیک ادامه داد: در این شرایط نمونه‌برداری سنتی معنا ندارد و جای خود را به «پایش لحظه‌ای» می‌دهد. همچنین کنترل کیفیت از حالت «انسان‌محور» خارج شده و به «هم‌افزایی انسان و ماشین» تبدیل می‌شود.

چالش‌های رسیدن به کیفیت نسل چهارم در ایران

رئیس جامعه ممیزی و بازرسی ایران با اشاره به مزایای کیفیت نسل چهارم از جمله کاهش هزینه و ارتقای کیفیت، چالش‌های پیش روی ایران در این مسیر را برشمرد: ضعف زیرساخت داده، کمبود نیروی انسانی توانمند، فرهنگ پذیرش تغییر و اصلاح استانداردها 4 چالش اصلی پیش روی ما برای دستیابی به کیفیت نسل چهارم محسوب می‌شوند.

تاجیک افزود: برای حرکت به سمت کیفیت نسل چهارم، به داده‌های شفاف، سالم و درست نیاز است. اما متأسفانه در بسیاری از شرکت‌های ایرانی، مدیریت دانش ضعیف است، داده‌ها سری زمانی ندارند و پس از مدتی از بین می‌روند.

وی با بیان اینکه «کجای این مملکت ما می‌توانیم یک دیتای درست بگیریم؟» بر لزوم شفافیت داده در تمام سطوح از دولت تا بخش خصوصی و دانشگاه‌ها تأکید کرد.

رئیس جامعه ممیزی و بازرسی ایران همچنین با انتقاد از خروجی نظام آموزش عالی پرسید: «چقدر دانشگاه‌های ما امروز خروجی‌شان منطبق با نیاز صنعت است؟»

تاجیک افزود: اگر کیفیت از انسان برمی‌آید، چقدر ما انسان باکیفیت پرورش می‌دهیم؟ اغلب باید برای نیروی تازه‌وارد، یک سال دوره آموزش حین خدمت گذاشت تا به سطح قابل قبول برسد.

وی سومین چالش را «فرهنگ پذیرش تغییر» دانست و گفت: باید بپذیریم که مسئولیت کیفیت بر عهده بنگاه اقتصادی است، نه سازمان استاندارد. سازمان استاندارد باید بر حاکمیت (سلامتی، ایمنی و محیط زیست) نظارت کند، نه اینکه مسئولیت کیفیت کالا را مستقیماً بر عهده بگیرد.

رئیس جامعه ممیزی و بازرسی ایران از مدیران صنایعی مانند پتروشیمی، نفت و خودرو پرسید: آیا حاضرند این تغییر پارادایم به سمت داده‌محوری و پیش‌بینی‌پذیری را بپذیرند؟

تاجیک همچنین به ضرورت به‌روزرسانی استانداردها اشاره کرد و گفت: استانداردها باید با توجه به داده‌های جدید، به صورت پویا و زنده (Live) تغییر کنند، نه اینکه برای پنج سال ثابت بمانند.

شفافیت داده؛ شرط لازم کیفیت نسل چهارم

رئیس جامعه ممیزی و بازرسی ایران در پایان با جمع‌بندی سخنانش تأکید کرد: اگر شفافیت اطلاعات و داده درست در دسترس نباشد، کیفیت نسل چهارم تنها یک شعار باقی خواهد ماند.

وی ابراز امیدواری کرد که همه نهادها نه فقط در روز کیفیت، بلکه در تمام روزهای سال به فکر ارتقای کیفیت زندگی مردم ایران باشند.