به گزارش خودرونگاران به نقل ازصمت، براساس اعلام رسمی وزارت، صنعت، معدن و تجارت ارزشیابی کیفی خودروها براساس نیاز مشتریان و اهداف کیفی تغییر کرده است و در سیاست‌هایی سختگیرانه‌تر، هر خودرو به جای نمره منفی، نشان «ستاره» را بر نام خود می‌آویزد و هر اندازه کیفیت خودروی تولید داخل بیشتر باشد، این ستاره‌ها قابلیت افزایش از یک به 5 را دارند. به گفته امیرحسین قناتی، مدیرکل دفتر صنایع خودرو و نیرو محرکه وزارت صنعت، معدن و تجارت هدف اصلی از این تغییرات، اصلاح و بهبود وضع کیفی خودرو، تحویل خودروی بی‌عیب به مشتریان و شفاف‌سازی وضع کیفی برای مصرف‌کنندگان در رده‌های مختلف قیمتی بیان شده است. بر اساس گزارش منتشر شده از سوی دفتر صنایع خودرو و نیرو محرکه، در رده‌بندی کیفی خودروها بر مبنای ستاره، 23 مدل خودرو، یک ستاره ؛ 6 مدل خودرو، 2 ستاره و 6 مدل خودرو دیگر 3 ستاره دریافت کردند. این آمار نشان می‌دهد خودروسازان داخلی برای کسب رتبه نخست کیفیت، راهی طولانی در پیش دارند زیرا تاکنون خودرویی موفق به کسب ستاره چهارم و پنجم نشده است.
ستاره‌ها تفاوت معناداری در کیفیت ندارد
در همین‌حال یک استاد دانشگاه معتقد است که ارزیابی کیفیت خودرو با ستاره، ظرفیت رقابت را افزایش می‌دهد. امیرحسن کاکایی می‌گوید: در گذشته با امتیازدهی براساس نمره منفی در قالب اعدادی به هم پیوسته به کیفیت خودروهای داخلی، در جامعه نگاهی منفی نسبت به این خودروها ایجاد می‌شد. این در حالی است که برای خرید در بازار نیازی به ارائه اعداد با دقت بالا نیست؛ اگرچه مبنای محاسبه‌ها دقیق است اما در دنیا هم میزان کیفیت یک خودرو براساس ستاره تعیین می‌شود. با ارائه معیار ستاره برای کیفیت خودروها به‌طور شفاف، این ستاره‌ها در آینده به معیاری مناسب برای ارزیابی و انتخاب خودرو تبدیل خواهند شد. استاد دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت اظهار می‌کند: از آنجایی که ستاره‌ها مبنایی شفاف برای تعیین کیفیت خودروها هستند، به ابزاری برای رقابتی شدن تبدیل می‌شوند. به عبارت دیگر خریدار با مبلغی مشخص در زمینه کیفیت یک خودرو حق انتخاب دارد. به گفته کاکایی در دنیا رسم بر این است سازمان‌های غیردولتی در زمینه تعیین کیفیت کالا وارد شوند و این موضوع به صاحب کارخانه ربطی ندارد، بنابراین صرف تعریف معیار اهمیت ندارد، بلکه نکته مهم به سازمان یا ارگانی برمی‌گردد که این معیارهای را تعیین می‌کند؛ سازمان‌هایی که مورد اعتماد مردم بوده یا در مردم اعتماد ایجاد کند. وی با بیان اینکه تعداد ستاره‌های کیفیت برای یک خودرو قابل تغییر است، اضافه می‌کند: برای مثال امکان دارد خودرویی با 3 ستاره در ارزیابی بعدی تعداد ستاره‌هایش افزایش پیدا کند یا ستاره‌های خود را از دست دهد. اگر ستاره‌های یک خودرو ثابت بماند و کیفیت آن پایین بیاید، در این صورت مردم و بازار دیگر به این معیارها اعتماد نخواهند داشت و این مسئله از رقابتی شدن بازار جلوگیری می‌کند، بنابراین چگونگی اجرای این روش ارزیابی کیفی بسیار اهمیت دارد. این استاد دانشگاه معتقد است در حال‌حاضر این ستاره‌ها به‌عنوان عاملی برای تعیین قیمت خودرو درنظر گرفته نمی‌شود اما در آینده روی انتخاب‌های خرید تاثیرگذار خواهد بود، ادامه می‌دهد: تعیین کیفیت با اعدادی پیوسته برای مهندسانی که از جزئیات معیارها اطلاع دارند و در ارزیابی‌های‌شان از آن استفاده می‌کنند، ضروری است اما در مجموع این ستاره‌ها برای مشتری تفاوت معناداری در کیفیت ندارد. به باور کاکایی اگرچه وزارت صنعت، معدن و تجارت در چند ماه گذشته روی افزایش خودروها کار کرده و ارزیابی‌ها سختگیرانه‌تر شده است اما در این شرایط معیارهای تعیین ستاره‌ها نیز باید مشخص شود.
روش‌های سختگیرانه برای اعطای ستاره
اگرچه استاد دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم‌وصنعت بر رقابتی شدن بازار با تغییر روش ارزیابی کیفیت خودروها اعتقاد دارد اما نظر یک کارشناس خودرو متفاوت است. به باور فربد زاوه در حال‌حاضر به دلیل تنوع پایین محصولات داخلی مشتری از حق انتخاب بالا و گزینه‌های بسیار برای خرید خودرو به ویژه در محدوده قیمتی زیر 30 میلیون تومان برخوردار نیست، بنابراین این سیستم‌ها نتیجه‌بخش نخواهند بود. این کارشناس صنعت خودرو در اظهار می‌کند: تغییر روش ارزیابی کیفی خودروهای داخلی و تبدیل آن از نمره منفی به ستاره، در زمینه کیفیت تاثیرگذار نخواهد بود. بیش از 15 سال است که سیستم‌های انفورماتیک (اطلاع‌رسانی) استاندارد در کشور وجود دارد که به‌عنوان نقطه‌قوتی در صنعت خودرو به حساب می‌آید زیرا شبیه روش‌های جهانی بوده و اطلاعات به‌صورت استاندارد بیان می‌شود. وی تصریح می‌کند: هنگامی‌که کیفیت یک خودرو با نمره منفی اعلام می‌شود، نگرانی در مردم به وجود می‌آید و بازخورد منفی دارد، بنابراین برای تغییر این بازخورد، امتیاز کیفیت خودرو را با ستاره مشخص می‌کنند. در این مدل جدید به نظر می‌رسد ارزیابی‌های سختگیرانه‌تر شده تا کیفیت خودروها افزایش یابد. زاوه در ادامه به توضیح 2 سیستم رایج برای ارزیابی کیفیت در جهان پرداخته و می‌گوید: برای ارزیابی کیفیت 2 سیستم وجود دارد. یک سیستم، «یورو ان‌کپ» است که براساس آن سیاست‌های ایمنی مشخص می‌شود، به صورتی که بعد از تصادف یک خودرو ستاره‌های ایمنی را تعیین می‌کند. براساس قوانین اتحادیه اروپا یک خودرو باید حداقل 3 ستاره ایمنی را به‌دست آورد. این کارشناس خودرو اضافه می‌کند: در مدلی دیگر، مبنا امتیازدهی است که برای نمونه می‌توان به روش موسسه «پاورز» امریکا اشاره کرد. در این موسسه بعد از تولید با بررسی گزارش کیفیت یک خودرو تعیین می‌شود که در کشور شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران وظیفه را برعهده دارد. از آنجایی که گزارش‌ها در معرض دید قرار می‌گیرد، شرکت‌ها ناگزیرند کیفیت محصولات خود را بالا ببرند تا نمره منفی به‌دست نیاورند. شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران مرجع تعیین و نظارت بر کیفیت خودروهای داخلی بوده و این دستورالعمل جدید از سوی این شرکت تنظیم شده است. از آنجایی‌که ارائه توضیحات در زمینه روش جدید ارزیابی کیفیت خودروهای داخلی به مدیرکل دفتر صنایع خودرو و نیرومحرکه سپرده شده است بر همین اساس امکان اظهارنظر در این‌باره برای شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران وجود ندارد، بنابراین این موضوع در قالب یک گزارش و با کسب اطلاعات از دفتر مدیرکل صنایع خودرو و نیرومحرکه وزارت صنعت، معدن و تجارت به‌زودی تهیه و در اختیار خوانندگان قرار می‌گیرد.