به گزارش خودرونگاران به نقل از صمت ،بازیابی سهم ۵۴ درصدی بازار داخلی توسط بزرگترین خودروساز خاورمیانه خود مبین بهبود شرایط در این تولیدکننده بزرگ ایران است. رویکردهای جدید و متفاوتی در سال‌های اخیر در شرکت ایران‌خودرو به کار گرفته شد که حفظ جریان تولید، گسترش همکاری‌های بین‌المللی، ارتقای بهره‌وری و داخلی‌سازی محصولات از جمله فعالیت‌ها و اقدامات شرکت در شرایط محدودیت‌های بین‌المللی بود. در شرایطی که اعمال تحریم‌ها از سوی کشورهای غربی شوک بزرگی به اقتصاد کشور وارد کرد و صنعت خودروسازی نیز دچار رکود شد اما با تلاش جهادگران سنگر تولید ایران‌خودرو شرکت دچار تحولات مثبت بزرگی شد که نتیجه آن در جامعه و اقتصاد کشور نیز محسوس است.
تیراژ و تنوع تولید
در سال ۹۲ برنامه‌ریزی اصلی ایران خودرو برای رفع موانع تولید و مدیریت بحران ایجاد شده در زنجیره تامین و تولید بود که در مدت کوتاهی با تدوین سیاست‌ها و راهبردهای مقتضی، تولید به روال عادی خود بازگشت. بعد از دست یابی ایران خودرو به تیراژ تولید روزانه به بیش از دوهزار دستگاه، تمرکز و دغدغه اصلی مدیران این شرکت معطوف به افزایش کیفیت، توسعه محصول، ارتقای سطح کیفی خدمات پس از فروش و در نهایت صادرات شد. در راستای توسعه محصول با اتخاذ استراتژی مولتی برند و به تبع آن هدف‌گذاری صورت گرفته توسط مدیرعامل این شرکت تا سال ۲۰۲۵ به تیراژ سالانه ۱، ۸۰۰، ۰۰۰ دستگاه رسیده و حداقل یک محصول جدید به بازار عرضه خواهد کرد. در این خصوص و با توجه به تنوع سلایق و تغییر ذائقه مشتریان در شرایط کنونی و واردات محصولات متنوع به بازار خودرو، ایران خودرو بر آن شد تا با سرعت بخشیدن به فعالیت‌های خود در زمینه طراحی و توسعه محصول، مشتریان خود را حفظ کرده و از تغییر جهت او به سمت خرید محصولات خارجی جلوگیری کند. در این میان شرکت ایران خودرو علاوه بر همکاری با شرکت‌های معتبر خارجی برای تولید محصول مشترک، به دنبال توسعه و حفظ برند ملی در سبد محصولات خود است. به گفته مهندس یکه زارع سهم بالایی از تولیدات این شرکت متعلق به برند ملی و تولید داخلی است که سودآوری به مراتب بیش تری را نصیب اقتصاد ملی کشور خواهد کرد.
پسابرجام و همکاری‌های بین‌المللی ایران خودرو
در جهت تحقق استراتژی مولتی برند، یکی از رویکردهای ایران خودرو توسعه روابط بین‌المللی و دعوت از خودروسازان بزرگ و معتبر دنیا برای سرمایه‌گذاری در این شرکت و حرکت به سوی خودروساز شدن است. در این راستا و با گشایش فضای سیاسی و روابط بین‌المللی کشور، ایران خودرو موفق شد از فرصت پیش آمده استفاده کرده و با تدبیر مهندس هاشم یکه زارع، مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو فعالیت‌ها و اقدامات مطلوبی در فضای پسابرجام انجام دهد. ایران‌خودرو مذاکرات مختلفی با خودروسازان و قطعه سازان معتبر دنیا انجام داد و همچنان نیزاین مذاکرات ادامه دارد. شرایط خاصی در همکاری‌های نوین ایران خودرو در عرصه بین‌المللی مورد توجه واقع شده که با در نظر گرفتن منویات مقام معظم رهبری در چارچوب اقتصاد مقاومتی تبیین شده و حفظ منافع ملی، انتقال دانش فنی و مهندسی است تا درنهایت ایران خودرو تبدیل به خودروساز جهانی شود. از سوی دیگر برای دست یابی به اهداف تعیین شده در حوزه توسعه و تنوع محصول، در کنار ارتقای محصولات فعلی، همکاری‌های بین‌المللی و شراکت با تولیدکنندگان مطرح جهانی به عنوان ره یافتی برای تامین نیاز مشتریان پیش روی ایران خودرو قرار گرفته است. مشارکت و سرمایه‌گذاری با خودروسازان برتر جهانی و تولید محصول مشترک که منجر به ارتقای فن آوری و دانش تولید خودرو در ایران شود، از اقداماتی است که در سال‌های اخیر دنبال شده است. عقد قرارداد تولید محصول با شرکت پژو شریک تجاری قدیمی ایران خودرو نخستین گام ایران خودرو در مسیر جهانی شدن بود. تجربه تلخ ترک بازار ایران از سوی شرکت پژو در سال‌های تحریم، موجب شد تا در قرارداد جدید علاوه بر جبران این خسارت به صنعت کشور، پیش‌بینی‌های لازم برای ممانعت از شکل گیری شرایط مشابه صورت گیرد. در همکاری جدید ایران خودرو و شرکت پژو با ایجاد شرکت جوینت ونچر، شرایط برای سرمایه‌گذاری و ایجاد خط تولید محصول مشترک فراهم شده است که نخستین محصول این مشارکت نیز در زمستان سال ۹۵ وارد بازار خواهد شد. در کنار پژو مذاکرات ایران خودرو با سایر خودروسازان از جمله مرسدس بنز، فیات، رنو و... نیز درحال انجام است که با شکل گیری همکاری‌ها و انتقال دانش و فن آوری تولید به ایران خودرو در آینده‌ای نزدیک شاهد عرضه محصولاتی قابل رقابت در سطح جهانی خواهیم بود. علاوه بر موارد ذکر شده صادرات ۳۰ درصد از تولیدات به بازارهای هدف از محورهای اصلی قراردادهای ایران خودرو با شرکت‌های خارجی است.
تولید بدون سرمایه گذاری
در سال‌های گذشته، ایران خودرو در برخی از کشورها برای سرمایه‌گذاری و راه‌اندازی خط تولید اقدام کرده است. در برخی از سایت‌ها که با سرمایه‌گذاری مستقیم ایران خودرو تاسیس شد، در سایه بی‌ثباتی‌های سیاسی و شرایط خاص این کشورها، تولید به حالت نیمه تعطیل درآمد و یا این که متوقف شد. هرچند در روزهای اخیر خبرهایی مبنی بر بازگشایی و از سرگیری تولید در این سایت‌ها منتشر شده، اما راهبرد ایران خودرو در زمینه تولید در سایر کشورها تغییر کرده و به سمت تولید بدون سرمایه‌گذاری مستقیم حرکت می‌کند. نزدیک‌ترین مثال در این زمینه راه‌اندازی خط تولید در کشور الجزایر بدون سرمایه‌گذاری مستقیم و صرفا با ارائه خدمات فنی و مهندسی است و به این ترتیب ایران خودرو خود را از چالش‌های احتمالی ناشی از شرایط سیاسی و اجتماعی کشورهای هدف مصون نگاه داشته و آینده صادرات محصولات خود را تضمین می‌کند.
داخلی‌سازی محصولات و کاهش ارزبری
یکی از ارکان اصلی مذاکرات و قراردادهای ایران خودرو با شرکت‌های خارجی داخلی‌سازی قطعات از سطح ۴۰ درصد و افزایش آن تا سطح ۷۰ درصد است، این موضوع در قرارداد منعقد شده با شرکت پژو نیز رعایت شده و آغاز تولید محصول و اجرای قرارداد با داخلی‌سازی ۴۰ درصد است که این میزان در سال چهارم همکاری‌ها به ۷۰ درصد افزایش خواهد یافت. از راهبردها و رویکردهای اصلی ایران خودرو بنابر اصول ابلاغ شده اقتصاد مقاومتی از سوی مقام معظم رهبری، تقویت تولید داخل و کاهش وابستگی به شرکت‌های خارجی است. بر همین مبنا همکاری قطعه سازان ایرانی با تامین‌کنندگان شرکت‌های خارجی نیز از محورهای اصلی مذاکرات در همکاری‌های تجاری ایران خودرو با خودروسازان جهانی است. با توجه به این که داخلی سازی، هزینه تولید را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد، این موضوع از سوی طرف‌های خارجی که به دنبال کاهش هزینه تولید و افزایش سود هستند نیز مورد استقبال قرار گرفته است. قراردادهای خارجی خودروسازان از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز مورد رصد و نظارت قرار می‌گیرد و داخلی‌سازی ۷۰ درصدی تولید که تحقق آن منجربه توازن ارزی مثبت خواهد شد به عنوان یکی از الزامات وزات صنعت، مورد توجه خودروسازان است. با تحقق این امر ایران خودرو به نقطه خودکفایی ارزی رسیده و دیگر ارزی از دولت دریافت نخواهد کرد.
درخشش در بازار سرمایه
پیش‌بینی کارشناسان بازار سرمایه، حاکی از چرخش مدار بازار بر محور خودرو است. ایران خودرو که با پشتوانه و معتبرترین سهم خودرویی در بازار بورس محسوب می‌شود، بیش از سایر سهام مورد توجه سهام داران است. با تدابیری که مدیران ایران خودرو اندیشیدند، در مدت کوتاهی زیرساخت‌های مالی اصلاح و زیان دهی متوقف شد و متعاقب آن شرکت به سودآوری دست یافت. با توسعه در بخش‌های مختلف ایران خودرو و عینیت یافتن برنامه‌ها و اجرای قراردادهای بین‌المللی متقاضی سهام این شرکت بیش از پیش افزایش خواهد یافت.
ارتقای بهره‌وری
تلاش برای بهبود و استفاده موثر و کارآمد از منابع گوناگون چون نیروی کار سرمایه، مواد، انرژی و اطلاعات، هدف تمامی مدیران سازمان‌های اقتصادی و واحدهای تولیدی صنعتی است. وجود ساختار سازمانی مناسب، روش‌های اجرایی کارآمد، تجهیزات و ابزار کار سالم، فضای کار متعادل و از همه مهم‌تر نیروی انسانی واجد صلاحیت و شایسته از ضروریاتی هستند که برای دست یابی به شاخص‌های بهره‌وری مورد توجه مدیران ایران خودرو است. فعالیت سال‌های اخیر در ایران خودرو حکایت از تلاش‌های بی‌وقفه برای افزایش بهره‌وری در این شرکت عظیم دارد. در سال‌های اخیر، برنامه‌های متنوعی در زمینه توسعه منابع انسانی طرح ریزی و اجرا شده که برخی از آن کوتاه مدت و برخی بلندمدت بوده‌اند. در حال حاضر بسیاری از برنامه‌ها در حوزه بهبود معیشت کارکنان، تامین امکانات سلامتی با کمیت و کیفیت بهتر برای کارکنان و خانواده‌های آنان به اجرا گذاشته شده است. برنامه‌های بلندمدت نیز در حوزه برنامه‌ریزی و توسعه نیروی انسانی ما با مشارکت مدیران واحدها در دست انجام است. همچنین اقداماتی چون گسترش مدارس مهارت و برگزاری دوره‌های آموزشی مورد نیاز، برای ترمیم نظام‌های توسعه‌ای در دستور کار قرار گرفته که البته جزو اقدامات سریع و مقطعی بوده‌اند و برنامه‌های بلندمدتی برای توسعه کارگران خطوط تولیدی و نیز کارشناسان و مدیران برنامه‌ریزی شده که می‌تواند باعث پویایی بیش‌تر محیط کاری شده و متناسب با پروژه‌های توسعه‌ای شرکت، باعث توسعه کارکنان شود.
تعامل با قطعه سازان
با تدابیری که در شرایط تحریم اندیشیده شد، کارگران قطعه سازان بر سرکار خود بازگشتند و تولید در بزرگترین خودروسازی خاورمیانه جانی تازه گرفت. با اصلاحاتی که در ساختارمالی انجام شد، بدهی قطعه سازان پرداخت شد و بسیاری از این شرکت‌ها تصمیم به خرید تجهیزات جدید و جذب نیروی انسانی گرفتند. پیش از آن زنجیره تامین و قطعه‌سازی ایران خودرو مشکلات عدیده‌ای را تجربه کرد که در بسیاری موارد شرکت‌های قطعه ساز چاره‌ای جز تعدیل نیروی انسانی و یا تعطیلی واحدهای تولیدی خود نداشتند، اما از نیمه دوم سال ۹۲ با حمایت قاطع مدیرعامل ایران خودرو از مجموعه‌های قطعه ساز که قطعات با کیفیت تولید می‌کردند و با تکیه بر توان داخلی، قطعه سازان به درجه‌ای از خودباوری رسیدند که خطوط تولیدشان جانی دوباره گرفت و توانستند با غلبه بر کمبودها، به تولید خود ادامه داده و نیازهای ایران خودرو را تامین کنند. با تغییر ساختارهای مالی و مدیریت درست منابع، پس از گذشت زمان کوتاهی بدهی ایران خودرو به قطعه سازان به روز شد و دیگر شرکت‌های قطعه ساز برای دریافت مطالبات خود به مراجع و نهادهایی غیر از ایران خودرو مراجعه نکردند. درحال حاضر مدیریت این مجموعه از تولید عبور کرده و به فکر توسعه محصول، افزایش کیفیت و صادرات محصول است. چیزی که پیش از این بسیار دور می‌نمایاند و جلوگیری از تعطیلی این شرکت در راس امور مدیریتی قرار داشت.
کلام آخر
گروه صنعتی ایران خودرو پس از رسیدن به توان تولید روزانه ۲۵۰۰ دستگاه در روز، اهداف خود در زمینه تیراژ تولید را محقق کرده و با برقراری ثبات در این بخش، چهار محور اصلی را در دستور کار آینده خود قرار داده است. مهندس یکه زارع «توسعه و تنوع محصول، کیفیت، خدمات پس از فروش و صادرات» را چهار ماموریت پیش روی گروه صنعتی ایران خودرو تعریف کرده است. ماموریت هایی که بر اجرای کامل و هدفمند آنها تاکید شده است. این رویکرد نشان از آن دارد که گروه صنعتی ایران خودرو به روزهای اوج بازگشته و در حال نزدیک شدن به سطوح بین‌المللی در عرصه صنعت خودروسازی است.