به گزارش خودرونگاران به نقل از روزنامه صبح نو، انحصار شرکت های خودروسازی در ایران، کیفیت پایین بسیاری از ماشین های ایرانی و نیز تعرفه های سنگین واردات خودرو که بازار را عملاً در اختیار دو شرکت بزرگ خودروسازی در ایران قرار داده، باعث شده است که مردم چندان دلخوشی از تولید ملی در این زمینه نداشته باشند و دقیقاً به همین خاطر هر شایعه ریزودرشتی علیه خودروسازهای داخلی را به سرعت انتشار دهند و باور کنند. یکی از این شایعات که مدتی یکبار داغ میشود، قیمت ارزان خودرو ایرانی در عراق و سوریه است که به‌رغم تکذیب‌های چندباره هم چنان بین بسیاری از کاربران ایرانی دست به دست میشود. بسیاری از افراد گمان میکنند که خودروهای ایران در این دو کشور با قیمتی بسیار ارزانتر از بازار داخلی به فروش میروند و به همین خاطر علاوه بر بی کیفیت بودن، گرانفروشی نیز یکی از ظلم‌هایی است که خودروسازهای داخلی به مردم ایران میکنند؛ اما فارغ از اینکه واقعاً خودروهای ایرانی چقدر گران هستند و آیا میتوان با ایجاد بازار رقابتی خودروسازان را وادار به تولید خودروهای ارزانتر کرد، سراغ یک بازار خریدوفروش خودروهای نو و کارکرده در عراق رفته‌ایم تا برآوردی از سطح قیمت‌های ماشینهای ایرانی در این کشور داشته باشیم.
چند ماشین معدود ایرانی در فهرست بلندبالای ماشینهای مورد استفاده عراقی‌ها قرار دارند. پراید، ریو، پژو پارس و تیبا چهار ماشینی هستند که در بازار ماشینهای کارکرده عراق بهوفور و باقیمتهای مختلف پیدا میشوند. کارکرد این ماشین‌ها و سال تولیدشان نیز البته متفاوت است و در محدودهای از کیلومترهای بسیار پایین تا 100 هزار کیلومتر را شامل میشوند.
در این بازار مجازی خریدوفروش ماشین، ارزانترین ماشین ایرانی یک پراید با قیمتی حدود 18 میلیون تومان و گرانترین ماشین شرکت سایپا نیز پرایدی با قیمت حدود 39 میلیون تومان است. البته این قیمت زیاد نه به خاطر خود ماشین بلکه به خاطر امتیاز تاکسی این قبیل ماشینهاست. درحالیکه پرایدی صفرکیلومتر، تولیدشده در سال 2015 و بدون امتیاز تاکسی قیمتی حدود 22 میلیون تومان دارد. آقای محسن جوان، معاون صادرات سایپا در نشست خبری چندی پیش خود گفته بود: در عراق خودرو پراید بدون ویژگی و تجهیزات خاص در بازار عراق 9 میلیون و 800 هزار دینار معادل 8 هزار و 200 دلار است اما آنچه پول به دست ما میرسد، 5 هزار و 500 دلار برای هر خودرو برآورد میشود. (مهر)
اما سراغ خودروهای کارکردهای به جز پراید برویم، ارزانترین خودرو در این بازار خرید و فروش متعلق به تیبا مدل 2012 است که کارکردی نزدیک به 70 هزار کیلومتر دارد و قیمتش حدود 20 میلیون تومان است. البته مانند پراید، خودروهای صفر تیبا نیز در این بازار خریدوفروش وجود دارند و برای مثال یک مدل 2015 تیبا با کارکرد صفرکیلومتر و دارای امتیاز تاکسی 38 میلیون قیمت دارد. همین خودرو درصورتیکه مدل سال جاری بوده ولی کارکردی حدود 15 هزار کیلومتر داشته باشد، با امتیاز تاکسی بغداد تقریباً 4 میلیون افت قیمت پیدا میکند.
در کشور سوریه اما اوضاع چند سالی است که دیگر برای خودروسازان ایرانی مطلوب نیست چراکه جنگ داخلی این کشور، فرصت و امکان سرمایه‌گذاری و نیز صادرات را در بسیاری از زمینه‌ها گرفته است. البته همچنان ماشینهای کارکرده متعلق به ایران در این کشور خرید و فروش میشوند. یکی از مسوولان سایپا چند هفته پیش در زمینه فروش خودرو در سوریه گفته بود: در سوریه ما پیش از جنگ، کارخانه داشتیم و درواقع خط تولید مستقیم در سوریه راه‌اندازی کرده بودیم که نرخ پراید 400 هزار دینار تخمین زده شده بود که به عبارتی برای یک خودروی فول گروه سایپا حدود 8800 دلار میشود. البته هرچند خط تولید ما الان به دلیل جنگ تعطیل است اما کارخانه ما که در مرکز جنگ یعنی شهر حمص قرار دارد هنوز سالم است. حالا هم قصد داریم تولید را آرامآرام دوباره شروع کنیم اما با شرایط اقتصادی فعلی در سوریه قدرت خرید مردم کم شده و در تلاشیم که از بانک‌ها و دولت سوریه تسهیلاتی برای تولید و فروش بگیریم.
نگاهی به بازار خودروهای کارکرده در سوریه نیز نشان میدهد خودرویی مانند پراید با 15 سال و 170 هزار کیلومتر کارکرد همچنان قیمتی در حدود 14 میلیون تومان دارد.
ماشینهای صفرکیلومتر هم فروخته میشوند
بین آمار خودروهایی که ایران عمدتاً به عراق میفروشد، پژو پارس و پراید بیشترین میزان صادرات را دارد، بهگونه‌ای که در پنج ماه آغاز امسال، از مجموع 6000 دستگاه خودروی صادره، بیش از 5800 دستگاه پراید و پژو به قیمت 5500 تا 5600 دلار به عراق بوده است. مجموعاً طی پنج ماه نخست سال، حدود 4700 دستگاه خودروی پژو پارس به ارزش هر دستگاه حدود 5600 دلار به عراق صادر و همچنین در این پنج ماهه حدود 1100 دستگاه پراید به ارزش هر دستگاه حدود 5500 دلار به عراق فروخته شدهاند.
با یک محاسبه ساده میتوان گفت با در نظر گرفتن نرخ 3400 تومانی برای دلار داخلی، ارزش گمرکی صادرات پراید به عراق برابر با 18 میلیون و 700 هزار تومان و ارزش گمرکی صادرات پژو پارس حدود 19 میلیون تومان خواهد بود. با فرض عوارض و تعرفه 5 درصدی واردات خودرو به عراق، بازهم این رقم به 30 میلیون نزدیک نخواهد شد. دو نکته در این میان قابلتوجه است:
نکته نخست اینکه نرخ برابری دینار عراق با دلار آمریکا برابر با 1140 دینار است؛ به عبارتی، هر دلار آمریکا 1140 دینار عراق است که عملاً مشتریان عراقی برای پراید حدود 6 میلیون و 200 هزار دینار پرداخت میکنند. هر دینار عراق در بازار بین‌المللی برابر با حدود 26 ریال ایران است. درنتیجه بهای فروش پراید به عراق با محاسبه نرخ برابری دینار و ریال ایران برابر با حدود 16 میلیون و 300 هزار تومان خواهد بود که هنوز کمتر از نرخ رسمی فروش پراید در ایران است.
نکته دوم، تفاوت قیمت 100 دلاری گمرکی در صادرات پراید و پژو پارس به عراق است؛ درصورتیکه در بازار داخل ایران، این دو خودرو حداقل 17 میلیون تومان اختلاف قیمت دارند. با این تفاسیر، هنوز دو نکته مشخص نیست؛ نخست اینکه کارشناس برنامه پایش با چه آماری و بنا بر کدام مستندات، فروش خودروی پراید در عراق را برابر با 30 میلیون تومان اعلام کرده و نکته دوم آنکه دلیل صادرات این دو خودرو به عراق، فقط با 100 دلار تفاوت قیمت چیست، درحالیکه تفاوت آنها در بازار ایران به بیش از 17 میلیون تومان میرسد؟