به گزارش خودرونگاران به نقل از فرهیختگان، همیشه پای عده‌ای در میان است؛ چه در سیاست، چه در هنر و چه در اقتصاد. عده‌ای که همه‌چیز را به‌خوبی رصد می‌کنند تا بتوانند بهانه‌ای برای انتقاد پیدا کنند. صنعت خودرو و مسائل مربوط به آن هم جزء یکی از همین موارد است. هرچند انتقاد از سیاست‌های خودرویی دولت موضوع تازه‌ای نیست، اما این‌بار مساله مربوط به قراردادهای دو شرکت بزرگ خودروسازی کشور با غول‌های خودروسازی خارجی است.
اوایل مرداد امسال پژو سیتروئن فرانسه و شرکت سایپا با یکدیگر بر سر قراردادی به ارزش 300 میلیون یورو به تفاهم رسیدند. قرار است سه مدل خودروی جدید سیتروئن سال 2018 از سوی پژو و سایپا به بازار ایران عرضه شود. همین قرارداد سبب شد انتقادهایی که حالا عنوانش پسابرجامی است، آغاز شود.
اینکه مسئولان کشور بازار خودرو را دودستی تقدیم فرانسوی‌ها کردند و در مقابل چیزی نصیب ایران نشده است. اما کارشناسان و فعالان این حوزه با به چالش کشیدن این نوع انتقادها، تاکید دارند اگر از این قراردادها که از نتایح برجام است استفاده نکنیم، به یک واردکننده صرف تبدیل خواهیم شد. هم سعید مدنی، مدیرعامل سابق سایپا و هم محمدرضا نجفی‌منش، دبیر انجمن قطعه‌سازان معتقدند با قراردادهای خودروسازان ایران با کشورهای خارجی، منافع برخی‌ها به خطر می‌افتد و به همین دلیل این قراردادها را به چالش می‌کشند. همزمان با برداشته‌شدن تحریم‌ها علیه ایران بسیاری از شرکت‌های بزرگ خودروسازی مانند پژو، فولکس‌واگن و رنو برای همکاری با خودروسازان ایرانی ابراز تمایل کردند؛ اما برخی از این مذاکره‌ها به‌ویژه مذاکره با شرکت فرانسوی پژو، انتقادهای زیادی داشته است ولی تا چه اندازه این انتقادها منطقی و براساس منافع کشور است؟
چارهای جز همکاری نداریم
سعید مدنی، مدیرعامل سابق سایپا و مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت در امور خودرو معتقد است: «منافع خیلی‌ها ایجاب می‌کند که این قراردادها انجام نشود.» او در گفت‌وگو با «فرهیختگان» توضیح داده است: «زمانی پیش می‌آید که عده‌ای می‌گویند چرا قراردادی با شرکت‌های خارجی بسته نمی‌شود تا مشکلات بازار خودرو حل شود، اما تا برای به نتیجه رسیدن برجام تلاش می‌شود و با شرکت‌های خارجی همکاری می‌کنیم، عده‌ای هم می‌گویند که چرا همکاری می‌کنید.»
به گفته مدنی، در این‌گونه موارد بعد سیاسی مطرح می‌شود تا تجاری و اقتصادی. این کارشناس صنعت خودرو می‌گوید: «در شرایط کنونی چارهای جز همکاری با شرکت‌های بزرگ خودروسازی نداریم. یا اینکه باید همچنان با مشکلات دست و پنجه نرم کنیم و پراید و پژوی قدیمی تولید کنیم یا اینکه از سرمایه‌گذاری مستقیم استقبال کنیم و راهش وارد‌کردن سرمایه‌های خارجی است. خوشبختانه هم امکانات سخت‌افزاری داریم و هم نیروی انسانی. بنابراین با این قراردادها هر دو طرف منتفع و از همه مهم‌تر مردم هم راضی می‌شوند.»
مدنی تاکید دارد: «قراردادهایی مانند پژو سیتروئن با سایپا یا پژو با ایران‌خودرو سبب می‌شود بازار خودرو تکان بخورد؛ اما اینکه قراردادها به یک کشور خاص محدود شده است، خوب نیست. به هر حال آنها در شرایطی آمدند که بقیه استقبال زیادی از بازار خودروی ایران نکردند. اما باید روی سایر شرکت‌های خارجی هم تمرکز کرد؛ اما قرارداد از نوعی که برخی می‌گویند بازار ایران را دودستی تقدیم فرانسوی‌ها کردیم، نیست.»
مدیرعامل سابق سایپا بر این باور است که دانش و فناوری خودرو ساعت‌به‌ساعت در حال تغییر و پیشرفت است، بنابراین اگر نخواهیم با کشورهایی که دانش بیشتری در این زمینه دارند همکاری کنیم، باید واردکننده خودرو باشیم که نتیجه این صنعت هم می‌شود مانند نساجی، پوشاک و چرم که فقط واردکننده هستیم. بنابراین یکی از مهم‌ترین راهکارهای پیش‌روی‌مان همکاری و سرمایه‌گذاری مشترک با کشورهای دیگر است.
نفع تولید در قراردادهاست
«انتقادهای اخیر درباره سایپا و پژو سیتروئن از قراردادها نیست، بلکه موضوع چیز دیگری است.» این را محمدرضا نجفی‌منش، دبیر انجمن قطعه‌سازان خودرو گفته است. او در گفت‌وگو با «فرهیختگان» تاکید دارد: «برخی‌ها قصد دارند هر موضوعی را که بر اثر برجام رخ داده است، تخطئه کنند. این افراد از یک طرف گلایه می‌کنند که تولیدات داخلی خودرو قدیمی است و از طرف دیگر این انتقادها را مطرح می‌کنند.» به گفته نجفی‌منش، هیچ‌گاه و در هیچ قراردادی این‌گونه نبوده که بازار خودرو به دست خارجی‌ها بیفتد. در قرارداد اخیر سایپا هم شرکت سیتروئن 30 درصد صادرات را برعهده گرفته است. به گفته نجفی‌منش، چه حرکت کنی و چه حرکت نکنی انتقادها همیشه وجود دارد و تولید داخل هم سیبل این انتقادهاست. اما توصیه من به خودروسازان این است که کار خودشان را بکنند و به این‌گونه انتقادها توجه نداشته باشند.
دبیر انجمن قطعه‌سازان خودرو با بیان اینکه این قراردادها به نفع تولید داخل کشور است، می‌گوید: «اتفاقا ما به خودروسازان و مسئولان این انتقاد را داریم که چرا قراردادها دیر انجام شده است و حتی شرکت‌های دیگر مانند فولکس‌واگن، فیات و خیلی‌های دیگر هم باید در لیست قراردادها قرار بگیرند. البته درنهایت این مردم فهیم ایران هستند که باید درباره نتیجه این قراردادها قضاوت کنند.»
این دومین قرارداد میان سایپا و سیتروئن بود. پیشتر سیتروئن و ساپیا حدود یک‌ماه پیش قراردادی را امضا کرده بودند. این انتقادها نسبت به قراردادهای اخیر خودرویی در شرایطی است که پیشتر محمدرضا نعمت‌زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت گفته بود: «ایران در قراردادهای خودرویی که در حال انجام است صادرات 30 درصد از خودروهای تولیدی را در دستور کار قرار داده است.» به هر حال انتقاد از صنعت خودرو همیشه وجود داشته و خواهد داشت، اما نتیجه این قراردادها و اینکه قرار است چه محصولی و با چه کیفیت و قیمتی در خیابان‌های ایران حرکت کند، درست یا اشتباه بودن این انتقادها را مشخص خواهد کرد.
محصولات جدید پژو، رنو، زامیاد و ایویکو در راه بازار ایران
مصطفی خان‌کرمی، معاون فروش و بازاریابی ایران‌خودرو در جریان شانزدهمین نمایشگاه خودرو و صنایع وابسته که این روزها در مشهد در حال برگزاری است، گفته است: «پژو 301 و پژو 508 از نیمه اول سال ٩٦ به بازار عرضه می‌شود و پیش‌بینی می‌کنیم که مورد استقبال قرار بگیرد.»
او گفته قرار است این شرکت خودروی ٢٠٧ جدید که کاملا داخلی‌سازی‌شده را نیز عرضه کند. خان‌کرمی از ارائه رنو کپچر هم به بازار خودرو خبر داده و گفته است: «البته ورود این خودرو تاخیری در عرضه داشت که به دلیل مشکلات مربوط به واردات بود.»
این مقام مسئول ایران‌خودرو همچنین از واردات خودروی اچ‌سی کراس خبر داد که به گفته او، این خودرو ارزان‌ترین خودروی اتوماتیک بازار ایران خواهد بود که قرار است با قیمت حدود ٤٤ میلیون تومان عرضه شود. عرضه دنای جدید با قیمت ٤٨ میلیون و رنو کلیو با قیمتی بین ٧٢ تا 85 میلیون تومان هم از دیگر برنامه‌های این خودروساز است. محمدرضا معتمد، مدیرعامل شرکت مشترک ایران‌خودرو و پژو (ایکاپ) هم گفته قرار است خودروی پژو ۲۰۰۸ به‌عنوان اولین محصول تولیدی این شرکت از اسفند امسال عرضه شود.
مهدی جمالی، مدیرعامل سایپا هم خبر داده است این شرکت همکاری مشترکی با ایویکو و زامیاد را آغاز کرده، ضمن اینکه قرارداد با رنو را نیز در دست پیگیری دارد. به گفته جمالی، سایپا قراردادی با شرکت نیسان منعقد کرده است که به‌زودی فعال خواهد شد.