به گزارش خودرونگاران به نقل از صمت، صدای دستگاه‌های در حال کار حاکی از جنب‌وجوش افراد و ماشین‌آلات بود. همچنین صحبت‌های امیدوارکننده‌ای که مدیران این کارخانه‌ها بیان می‌کردند همگی از آینده‌ای روشن در صنعت کشور روایت داشت اما زمان لازم است تا در بازدیدی دوباره اجرایی شدن برنامه‌ها نقل شود.
فعالیت قطعه‌ای استان گیلان
علی منتظری، رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان گیلان به تشریح واحدهای قطعه‌سازی این استان پرداخت و درباره وضعیت سرمایه‌گذاری در صنعت قطعه استان و تعداد واحدهای فعال قطعه‌سازی در این استان گفت: افزون‌بر ۳۰ واحد تولیدی در صنعت قطعه استان گیلان فعالیت دارند که حدود ۵ واحد از این تعداد مربوط به کارخانه‌های بزرگ و مطرح در سطح کشور است.
او افزود: این قطعات مربوط به خودروهای سبک و سنگین است و جایگاه خوبی در صنعت قطعه‌سازی کشور دارند. به همین دلیل با همراهی این قطعه‌سازان به دنبال راه‌اندازی صنعت خودرو در استان گیلان هستیم.
وی ادامه داد: بر این اساس برای راه‌اندازی این خط تولید با برخی کشورها در حال رایزنی هستیم تا تولیدخودرو را به صورت مشارکتی در استان آغاز کنیم.
وی در پاسخ به این پرسش که این خط تولید برای کدام نوع از خودروها پیش‌بینی شده است، گفت: این سرمایه‌گذاری در خودروهای سبک خواهد بود زیرا استان، دارای مناطق آزاد تجاری است و واردات خودرواز این مناطق انجام می‌شود. بنابراین در حال مذاکره هستیم و امیدوارم با بستری که به لحاظ تامین برخی قطعات در استان فراهم است، هرچه زودتر به نتیجه برسیم.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان گیلان، درباره کشورهای طرف مذاکره نیز به ایتالیا، چین و کره اشاره کرد و گفت: مذاکرات سنگین است زیرا این پروژه باید در سطح ملی جواب بدهد بنابراین امور با هوشمندی در حال انجام است. وی در پاسخ به این پرسش که واحدهای تولید قطعه با چند درصد ظرفیت در حال فعالیت هستند و آیا برنامه‌ای برای توسعه آنها تدوین شده است، گفت: امروز این دسته از واحدهای تولیدی با ظرفیت ۶۰ تا ۷۰درصد در حال فعالیت هستند اما تمام این واحدها طرح‌های توسعه داشته و قرار است سرمایه‌گذاری نیز در این زمینه داشته باشند. او افزود: از آنجا که صنعت قطعه متاثر از صنعت خودرو کشور است در صورتی که این صنعت در کشور رونق بگیرد قطعه‌سازان زمینه و ظرفیت توسعه را در خود خواهند داشت. منتظری در بحث صادرات قطعه از این واحدهای تولیدی نیز اظهار کرد: به جز چند کارخانه، باقی به تامین محصولات موردنیاز بازار داخل می‌پردازند و واحدهای تولیدی محدودی در بحث صادرات فعالیت دارند.
او گفت: با سیاست‌های دولت در سال ۹۵ فعالیت واحدهای صنعتی بهبود یافته است و هراندازه صنعتخودرو فعال‌تری داشته باشیم، قطعه‌سازان نیز فعال‌تر خواهند شد. بنابراین تمام واحدهای تولید قطعه در سطح استان طرح‌های توسعه‌ای خواهند داشت.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان گیلان در پاسخ به این پرسش که گیلان چندمین استان در صنعت قطعه کشور به شمار می‌رود؟ گفت: رده استان به طور دقیق مشخص نیست اما جزو استان‌های مطرح (جزو ۵ یا ۶ استان نخست کشور) در این صنعت است. قطعه‌سازان گیلانی پیشینه ۲۰ ساله در این صنعت دارند و از گذشته فعالیت پی‌درپی داشته‌اند.
خط تولید خودروهای سبک و سنگین
منتظری در ادامه از مزیت‌های استان گیلان در صنعت قطعه گفت و اظهار کرد: زیرساخت‌های خوبی در این زمینه در استان وجود دارد که در صورت استقبال بیشتر، خودروسازان می‌توانند با ظرفیت بالاتری فعالیت داشته باشند. در عین حال طرح‌های توسعه‌ای نیز در این واحدها تدوین و بخشی از تولیدکنندگان بزرگ از سوی سازمان صنعت، معدن و تجارت گیلان ترغیب شده‌اند تا برای برخی خودروهای وارداتی همکاری‌های مشترک با شرکت‌های خارجی در بحث تامین برخی قطعات داشته باشند.
منتظری در سخنان خود از مذاکره برای همکاری با برخی شرکت‌های خارجی خبر داد. از این رو از او پرسیدیم آیا با توجه به ظرفیتی که این استان در زمینه کشاورزی و جنگلداری دارد سرمایه‌گذاری در زمینه خودروهایی مانند تراکتور، کمباین و... توجیه‌پذیر نیست که وی اظهار کرد: برای تولید این نوع خودروها نیز در حال مذاکره با ترکیه بوده و به دنبال این هستیم که خط تولید یکی از ماشین‌آلات موردنیاز بخش کشاورزی را با هدف راحتی در کار در استان راه‌اندازی کنیم. در بحث خودرو و ماشین‌آلات کشاورزی چند کشور در ردیف مذاکره قرار دارد که سازمان صنعت، معدن و تجارت استان در حال مذاکره با آنهاست اما هنوز به جمع‌بندی نهایی در این زمینه نرسیده است.
وی افزود: زیرساخت‌ها برای این امر آماده است و یکصد هکتار زمین نیز اختصاص داده شده که نشان‌دهنده آماده بودن تمام امکانات موردنیاز است. از این‌رو منتظر هستیم تا با یکی از سرمایه‌گذاران خارجی برای راه‌اندازی خط تولید، به توافق نهایی برسیم.
منتظری ادامه داد: خودروهایی مانند ون و کامیون‌های سبک نیز در دستور کار بوده و جزو برنامه است و باید منتظر نتایج مذاکرات بود. منتظری در نهایت گفت: سازمان صنعت، معدن و تجارت استان با هوشمندی و احتیاط در حال پیگیری موضوع است تا نتیجه مطلوبی در این زمینه عاید کشور و استان شود که با به نتیجه رسیدن مذاکرات نتایج اعلام خواهد شد.
رقابت سرسختانه‌در صنعت قطعه
شرکت فرآوری و ساخت قطعات خودرو یکی دیگر از کارخانه‌های استان گیلان بود که خبرنگاران به بازدید از آن پرداختند. شاهین علیجانی‌پور، مدیرعامل این کارخانه درباره فرآیند کار این واحد تولیدی در ساخت کمک فنر و کلاچ گفت: مواداولیه موردنیاز این کارخانه از فولاد مبارکه اصفهان، فولاد آلیاژی ایران، لوله سپاهان تامین می‌شود و با پیشرفته‌ترین ماشین‌آلات خاورمیانه تولید قطعات در این کارخانه آغاز می‌شود. وی گفت: پس از ورود قطعات اولیه از کارخانه‌های مبدا، آنها در این کارخانه مونتاژ می‌شوند. این واحد تولیدی بزرگترین واحد در تامین این قطعات در سطح خاورمیانه است و نزدیک به ۸۰درصد نیاز کلاچ و کمک فنر خودروسازان داخلی را تامین می‌کند.
وی درباره میزان نوسانات تولید این کارخانه نیز اظهار کرد: این نوسان در کارخانه وجود نداشته و حتی در امسال رشد ۲۰درصدی تولید را تجربه کردیم. البته در سال ۹۴ با کاهش تولید خودرو به تبع نیاز به این قطعات نیز کاهش یافت اما همزمان روی فروش قطعات بازار لوازم یدکی متمرکز شدیم به طوری که فروش در این بخش افزایش یافت.
صادرات قطعه به فرانسه
وی با تاکید بر تمرکز روی بحث صادرات نیز اظهار کرد: این کارخانه نخستین صادرکننده قطعه به خودروسازان اروپایی است و حتی به خط تولید رنو قطعه صادر می‌کند، همچنین قطعات موتور کی۴ام که برای ۵ مدل خودرو لوگان که موتور آن در رومانی تولید می‌شود نیز قطعه صادر می‌کند. همچنین برای کی‌ای‌ان که روی مگان بسته می‌شود نیز تامین قطعه می‌کنیم اما به طور کلی بازار این واحد تولیدی برای ترکیه، روسیه، آذربایجان، ارمنستان، سوریه و عراق است و برای چند بازار دیگر در شمال افریقا نیز در حال کار هستیم که در نتیجه این فعالیت‌ها افتی در تولید این کارخانه اتفاق نیفتاد.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا این حوزه با مشکل قاچاق مواجه نیست نیز گفت: قاچاق همیشه وجود داشته و نیاز است تا تعرفه بازرگانی هوشمندانه‌ای در این باره انجام شود. تعرفه بازرگانی باید طوری باشد که ورود محصول سی‌بی‌یو دشوار اما در کنار آن تسهیلاتی برای واردات مواد اولیه وجود داشته باشد.
او گفت: هرچند دولت در حال انجام اقداماتی است اما این فعالیت‌ها همچنان کافی نیست و هنوز با حاشیه امنیتی که در برخی کشورهای اطراف وجود دارد، فاصله داریم.
وی درباره فعالیت این کارخانه با چه میزان از ظرفیت نیز اظهار کرد: این قطعات (کمک فنر و کلاچ) در طول سال دارای افت و خیزهایی است برای نمونه در روزهایی از سال به طور مشخص در نیمه ابتدایی سال، همراه با افت تولید خودروسازان ظرفیت نیز کاهش پیدا می‌کند اما در نیمه دوم سال این ظرفیت به طور کامل تکمیل می‌شود به طوری که در انتهای سال با کمبود ظرفیت روبه‌رو هستیم.
علیجان‌پور در این‌باره توضیح داد: سرمایه‌گذاری بزرگی در این کارخانه شده و در سال گذشته نیز خط تولید کمک فنر پژو فرانسه از سوی این کارخانه خریداری و به کشور منتقل شد که البته هنوز راه‌اندازی نشده است. بخش‌هایی از این خط تولید هنوز باز نشده و روبات‌هایی در این خط وجود دارد که هنوز فعالیتی انجام نداده‌اند. او ادامه داد: با تغییر سیاست پژو، تولید کمک فنر در این کارخانه تعطیل و قرار شد برای نخستین‌بار این قطعه از کشورهای دیگر تهیه شود که این خط تولید به این کارخانه منتقل شذ اما برای راه‌اندازی آن به ۳۵ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در تجهیزات اولیه نیاز است که اسفند با تیراژ اندک کار خود را آغاز خواهد کرد.
پیوستگی صنعت خودرو با قطعه
این فعال صنعت قطعه استان گیلان افزود: برای تولید انبوه، خطوط تولید باید به طور کامل راه‌اندازی شوند از این رو در حالی که زمین آماده است برای تجهیزات اولیه نیاز به تسهیلات بانکی داریم. وی با اشاره به موفقیت‌های این واحد تولیدی اظهار کرد: این کارخانه مجموعه‌ساز در سال گذشته واحد نمونه کشوری در بحث صادرات شده و بالای یک هزار کد مرجع قطعه دارد و به کشورهای زیادی از جمله ترکیه، فرانسه، ایتالیا، چین و کره صادرات قطعه انجام می‌دهد. همچنین در بحث مونتاژ قطعات نیز بالای ۵۰درصد در داخل تولید کرده و باقی را از خارج تامین می‌کند. وی در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه برخی مصرف‌کنندگان نسبت به کیفیت خودروها گلایه‌هایی دارند و خودروسازان این امر را مربوط به کیفیت قطعات می‌دانند، گفت: چالش در این زمینه زیاد است. خروجی محصول که همان خودرو است، نتیجه یک همکاری است و نبود رضایت مشتری مربوط به هر دو بخش قطعه‌سازی و خودروسازی است و نباید تفکیکی بین این دو صنعت قائل شد. بررسی صنعت خودرو جهان نشان می‌دهد این دو صنعت چنان با یکدیگر عجین شده‌اند که مرز روشنی بین آنها وجود ندارد و حتی برخی قطعات در خود کارخانه خودروسازی تولید می‌شود. ضمن اینکه بخشی از نتیجه مونتاژ در خطوط خودروسازی، حاصل کار قطعه‌سازان در صنعت خودرو است. وی توضیح داد: در شرکت‌های تولیدی قطعات، در مدت ۲۴ ساعت بازرسان خودروسازان حضور دارند و ناظر کیفی قطعات هستند، از این رو درستی این ادعا جای تردید دارد.
علیجانی‌پور با اشاره به فناوری خودروهای تولید داخل گفت: باید بپذیریم خودروهایی که در داخل در حال تولید است محصولات دهه ۸۰ میلادی است اما صنعتگران داخل در حال بروزرسانی آنها هستند و آپشن‌های جدیدی به آن اضافه می‌کنند. به طور نمونه پژو ۴۰۵ زمانی در دنیا تولید می‌شد که ای‌بی‌اس هنوز همگانی نشده یا ایربگی وجود نداشت و این خودرو به عنوان پرفروش‌ترین خودرو در اروپا تولید می‌شد. اما در مدت ۳ دهه این نیازمندی‌ها به وجود آمد و در کشور آپشن‌های جدید به آن اضافه شد که بدیهی است سلسله تغییراتی در خودرو به وجود آید.
او گفت: برای هر مدل خودرو باید توقع امکانات همان خودرو را داشت. در حالی که به نظر می‌رسد این سوءتفاهم در مصرف‌کننده داخلی نسبت به خودروهای داخلی و وارداتی به وجود آمده است.
ضرورت سرمایه‌گذاری مشترک
علیجانی‌پور درباره بخش تحقیق و توسعه (R&D )این شرکت نیز گفت: این شرکت مجهز به واحد تحقیق و توسعه بوده و در سال گذشته شرکت رتبه نخست کشوری را در بحث تحقیق و توسعه به‌دست آورده است.
یکی از مشکلات امروز صنعت قطعه بحث فناوری و فرسودگی ماشین‌آلات خط تولید است که وی در این‌باره گفت: در بحث نوسازی و فناوری، همانگونه که صنعت خودرو به سمت تولید خودروهای جدید رفته صنعت قطعه نیز باید به سمت سرمایه‌گذاری مشترک حرکت کنند زیرا یکی از دستاوردهای همکاری‌های بین‌المللی، ورود فناوری‌های جدید است.
مدیرعامل شرکت فرآوری و ساخت قطعات خودرو گفت: قطعه‌سازان باید وارد همکاری‌های مشترک شوند، بستری که در زمان تحریم مهیا نبود با اجرای برجام فراهم شده است و امیدواریم این بحث به مرحله اجرا برسد. به طور نمونه این شرکت تا پیش از تحریم قراردادهایی با هماتایان خارجی داشت اما تحریم‌ها در عمل ۵ قرارداد را بی‌نتیجه کرد. از این‌رو به تازگی شرایط دوباره به وجود آمده است که صنعتگران داخلی و خارجی پای میز مذاکره بنشینند و همکاری‌های لازم را با مشارکت یکدیگر آغاز کنند.
سهم ۸۰ درصدی محصولات داخلی از بازار
فومن‌شیمی کارخانه بعدی بود که خبرنگاران از آن بازدید داشتند. این کارخانه در ۳ بخش تولید مواد پلاستیکی (گالون پلاستیکی)، محصولات خودرویی و تولید انواع اسپری فعالیت دارد و در بحث محصولات خودرویی نیز به تولید انواع روغن‌های موردنیاز خودرو اعم از روغن موتور، هیدرولیک، ترمز، گیربکس می‌پردازد و همچنین ضدیخ و مکمل‌ها را تولید می‌کند. حمید قاسم‌نژاد، مدیرعامل این کارخانه اظهار کرد: فومن شیمی دارای ویژگی‌هایی است که در سطح بین‌المللی رقابت می‌کند و یکی از امتیازهای این کارخانه این است که محصولات آن سهم بسزایی در بازار داخل دارد که این سهم از ۳۰ تا ۸۰درصد متغیر است.
فومن شیمی که نخستین تولیدکننده روغن ترمز در کشور به شمار می‌رود، بازار داخل را به طور کامل در دست دارد به طوری که حتی کشورهای اروپایی و چینی نیز نتوانسته‌اند در بازار آن نفوذ کنند. از این رو نمونه خارجی این محصولات را در بازار داخل نمی‌بینیم که به گفته مدیریت این نشان، این امر نتیجه کیفیت و قیمت مناسب تولید آنهاست. وی در ادامه به بازارهای خارجی این محصول اشاره کرد و گفت: افغانستان، عراق و دیگر کشورهای منطقه بازار اصلی محصولات این کارخانه هستند، به طوری که در بخش محصولات خانگی مانند اسپری مو و حشره‌کش حدود
۳۰ میلیون دلار و در محصولات خودرویی ۴۰ میلیون دلار صادرات داشته‌ایم. قاسم‌نژاد ادامه داد: این کارخانه بزرگترین تامین‌کننده روغن ترمز و ضدیخ شرکت ایران‌خودرو است که سالانه ۶۰۰ تا ۷۰۰ تن ضدیخ و ۳۰۰ تن روغن ترمز برای این خودروساز تامین می‌کند.
بزرگترین تولیدکننده این اقلام در خاورمیانه افزود: مواد اولیه روغن ترمز از کشورهای آلمان و کره‌جنوبی تامین می‌شود و قرار است این بخش در کارخانه توسعه یابد، از این رو سالن جدیدی در حال احداث است.
وی درباره اقتصاد مقاومتی توضیح داد: اقتصاد مقاومتی به اقتصادی گفته می‌شود که بتواند توسعه پایداری را رقم زند و خارج از نوسان و فراز و نشیب باشد. همچنین رشدی متعارف و متناسب با نیاز جامعه خود داشته و این در پرتو پارامترهای مشخصی به‌دست خواهد آمد، نظیر دوری از کسب سود در برابر نوسانات ارزی، دوری از وام‌های ارزان قیمت یا خاص. این فعال صنعتی با اشاره به وضعیت تولید در زمان تحریم‌ها اظهار کرد: در دوران تحریم هیچ‌یک از روزهای این کارخانه به تحریم شباهت نداشت و خط تولید حتی یک روز متوقف نشد و یک کارگر بیکار نماند. حتی در این دوران بین ۶۰ تا ۷۰ نیروی جدید استخدام شد و امروز قرار است ظرفیت این کارخانه از ۲۰ هزار تن به ۵۰ هزار تن برسد. بنابراین در دوران تحریم شرکت به سود کم قانع بود و رشد تدریجی و آرام خود را با تکیه بر منابع مالی خود ادامه داد. وی افزود: کار تولید بدون تکیه بر وام و تسهیلات بانکی در حال انجام است که چنین رشدی به طور قطع پایدار خواهد بود.
قاسم‌نژاد در پاسخ به پرسش‌ها درباره محصولات تولیدی این شرکت و صادرات آن نیز گفت: روغن موتور، گریس، روغن فرمان، هیدرولیک، روغن دنده و... از محصولات این شرکت است که در بحث ضدیخ و روغن ترمز سهم اصلی بازار در دست این کارخانه است. همچنین در صادرات برنامه این است که ۳ تا ۵درصد امروز به ۱۰درصد از کل تولید داخل برسد بنابراین در حال بسترسازی این شرایط در کارخانه هستیم.
وی درباره ساعات کار کارخانه نیز گفت: نیروی کار در تولید ضدیخ که این روزها فصل آن است ۳ شیفت و در باقی محصولات خودرویی ۲ شیفت فعالیت دارد.
این نشان با نیم قرن تجربه، کار خود را با تولید روغن گریس آغاز کرد و امروز گروه صنعتی فومن شیمی شامل ۱۶ شرکت مختلف در استان گیلان، قشم، بندرعباس، تهران، لوشان و فومن با ۱۷۰۰ نیروی کار است.
آخرین کارخانه‌ای که تور خبرنگاران صنعتی از آن بازدید داشت، کارخانه تولید پوشاک هپی‌لند بود.