به گزاش خودرونگاران به نقل از صمت ، برای نمونه شرکت رنو بیش از ۱۵ سال پیش، سرمایه‌گذاری مشترک خود در صنعت خودرو برزیل را آغاز کرد که براساس آن متعهد شد ۱۵۰۰ شغل مستقیم در کارخانه خود در شهر کوری‌تیبا و ۲۰۰ شغل مستقیم در زمینه تولید موتور ایجاد کند. صنعت خودرو پیشران بیش از ۶۰ صنعت دیگری است که به آن وابستگی دارند و به طور معمول با احداث یک کارخانه خودروسازی، افراد بسیاری در رده‌های شغلی مختلف مشغول به کار خواهند شد بنابراین در بطن همکاری خودروسازان ایرانی با خودروسازان خارجی اشتغالزایی نهفته است. به گفته کارشناسان، صنعت خودرو ایران با نیروهای مازاد بسیاری روبه‌رو است که هزینه‌های سرباری به این صنعت تحمیل می‌کند و در این شرایط به نظر می‌رسد استفاده از این نیروها به جای نیروهای جدید می‌تواند بهره‌وری این افراد در صنعت خودرو را افزایش دهد. علاوه بر آن از آنجایی که شرط صادرات ۳۰ درصدی نیز در این قراردادها منظور شده، با گسترش بازارهای صادراتی در بخش‌های مختلف از جمله حمل‌ونقل گروهی مشغول به فعالیت خواهند شد بنابراین در این همکاری‌ها اگرچه شرط اشتغال دیده نشده اما به طور طبیعی با عقد هر قرارداد، عده‌ای صاحب شغل خواهند شد.
اشتغالزایی، نهفته در قراردادهای خودرویی
بر همین اساس دبیر انجمن خودروسازان ایران معتقد است شرایطی که وزارت صنعت، معدن و تجارت برای همکاری با خودروسازان خارجی تعیین کرده که از جمله می‌توان به داخلی‌سازی ۴۰ درصدی و صادرات ۳۰ درصدی اشاره کرد، این موارد به طور خودکار اقدام به ایجاد اشتغال می‌کند. احمد نعمت‌بخش با بیان اینکه خودروسازان خارجی در بخش صادرات به خدشه‌دار نشدن نشان خود اهمیت می‌دهند، اظهار کرد: با توجه به شرط صادرات در این همکاری‌ها و حساسیتی که شرکت‌هایی نظیر پژو و رنو به حفظ اعتبار نشان خود دارند، به طور قطع خودروهایی باکیفیت تولید و صادر خواهند کرد بنابراین قطعه‌سازان ناگزیر به افزایش کیفیت محصولات خود می‌شوند. وی ادامه داد: افزایش سطح کیفی قطعات در قالب همکاری با قطعه‌سازان رده نخست اروپا به شکل لیسانس یا همکاری مشترک خواهد بود که قطعه‌سازان به احتمال زیاد ناگزیر به راه‌اندازی خطوط جدید تولید قطعه می‌شوند تا نیاز کیفی و کمی رنو و پژو را برآورده کنند. از این‌رو راه‌اندازی خط جدید و تولید محصولات جدید اشتغال به همراه دارد. اینکه خودرویی با ۴۰درصد ساخت داخل به تولید برسد به طور قطع اشتغال نیز در دل خود نهفته است و به طور قطع این همکاری‌ها اشتغال مستمر و چه‌بسا اشتغال جدید به همراه خواهد داشت. دبیر انجمن خودروسازان ایران در پاسخ به این پرسش که شرکت سیتروئن در سایت آماده سایپاکاشان سرمایه‌گذاری کرده این در حالی است که این کارخانه به اندازه کافی نیروی انسانی دارد بنابراین اگر قرار باشد خودروسازان خارجی در سایت‌های آماده ایران سرمایه‌گذاری کنند، تکلیف اشتغال جدید چه می‌شود؟ گفت: این همکاری‌ها اشتغال زیادی در خودروسازی‌های داخلی به وجود نمی‌آورد زیرا درحال‌حاضر کارخانه‌های خودروسازی کشور با نیروی مازاد روبه‌رو هستند بنابراین فرقی نمی‌کند کارخانه‌ای جدید احداث شود یا سایت‌های خودروسازان داخلی برای همکاری مشترک مورداستفاده قرار گیرد، درنهایت نیروی مازاد فعالیت خود را در این کارخانه‌ها ادامه می‌دهند. به گفته نعمت‌بخش، ایجاد کارخانه‌های مشترک بین خودروسازان داخلی و خارجی باعث می‌شود میزان بهره‌وری نیروهای مازاد در صنعت خودرو کشور افزایش یابد و از سویی صادرات ۳۰ درصدی نیز اشتغال غیرمستقیم به همراه دارد.
ایجاد رقابت شغلی در شرکت‌ها
همانطور که ابتدای گزارش اشاره شد، رنو برای سرمایه‌گذاری در صنعت خودرو برزیل ملزم به اشتغالزایی شده این در حالی است که استاد دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه صنعتی‌شریف برای پیاده‌سازی این مدل در صنعت خودرو ایران، معتقد است در همکاری‌های سرمایه‌گذاری مشترک به ویژه در صنعت خودرو شرط اشتغالزایی مرسوم نیست اما در طراحی یک روند اقتصادی شرایط باید به‌گونه‌ای شود که طرف خارجی از توانمندی نیروهای داخلی آگاهی یابد و از دانش آنها بهره‌مند شود. محمدتقی احمدیان گفت: امروز در دنیا رقابت حرف نخست را می‌زند و اگر تحصیلکرده‌های کشور به‌گونه‌ای در دانشگاه‌ها آموزش ببینند که در رشته خود متخصص شوند، به‌طور قطع شرکت‌های خارجی ترجیح می‌دهند از توان نیروهای انسانی داخلی استفاده کنند تا از کشور خود افرادی را به ایران آورده و مشغول به کار کنند. هنگامی‌که در صنعتی شغل‌های مختلفی وجود دارد، رقابت برای تصاحب آن به وجود می‌آید اما افرادی که قرار است تولید در کشور آنها انجام شود، نسب به دیگر کشورها در اولویت هستند. به باور این استاد دانشگاه، تمام صنایع به افرادی متخصص و پویا نیاز دارند. اگر این نیروهای ماهر در صنعت خودرو وجود نداشته باشد، استخدام در خودروسازی‌های کشور چه برای تولید داخلی و چه تولید مشترک، زیان‌آور خواهد بود. شاغلان در این صنعت باید خلاق، ایده‌پرداز و آگاه به فناوری باشند در غیراین صورت استخدام در صنعت خودرو توجیه ندارد. با آغاز همکاری مشترک خودروسازان داخلی و خارجی به طور طبیعی اشتغال ایجاد می‌شود و با توجه به تجربه‌های خوبی که متخصصان در صنعت خودرو دارند، در بخش تولید اثرگذار خواهند بود. به گفته احمدیان، در حال‌حاضر دو قرارداد خودرویی بین سایپا و سیتروئن و همچنین ایران‌خودرو و پژو به امضا رسیده است. با آغاز تولید خودروهای این شرکت‌ها در ایران، بسترهای مناسب برای ایده‌پردازی متخصصان ایرانی نیز فراهم می‌شود تا در کنار متخصصان خارجی در تولید این خودروها نقشی موثر داشته باشند. استفاده از نیروهای داخلی در کاهش هزینه‌های تولید نیز اثرگذار خواهد بود. وی درباره ایجاد اشتغال غیرمستقیم در قراردادهای خودرویی اظهار کرد: این قراردادها اشتغال غیرمستقیم نیز به همراه دارد و برای نمونه متخصصانی در طرح‌های بهینه‌سازی خودروسازان خارجی شرکت می‌کنند که باید زمینه ایجاد این همکاری‌ها در قراردادها موردتوجه قرار گیرد. همه این عوامل با ساختار قرارداد ارتباط مستقیم دارد به‌گونه‌ای که مبنا روی تولید و فروش مشترک گذاشته شود. براساس این گزارش موضوع ایجاد اشتغال در قراردادهای خودرویی با خودروسازان خارجی است، استفاده از نیروهای مازاد صنعت خودرو در کارخانه‌های جدید خودروسازی، بهره‌وری این افراد را افزایش می‌دهد و از سویی دیگر صادرات ۳۰ درصدی نیز قطعه‌سازان را ملزم به ایجاد خطوط جدید تولید با استفاده از نیروهای متخصص می‌کند. در این شرایط پیش‌بینی می‌شود با آغاز همکاری مشترک خودرویی بین خودروسازان داخلی و خارجی، بخش مغفول مانده از توان نیروهای ماهر داخلی، مورداستفاده قرار گیرد و این افراد را توانمندتر کند.