البته بدون شک خودروهای پسابرجامی با توجه به ظاهر جدید و کیفیت بالاتر در مقایسه با محصولات فعلی، مشتریان خاص خود را خواهند داشت، با این حال با توجه به قیمت بالا و همچنین تیراژ پایین در مراحل اولیه تولید، این محصولات نمی‌توانند چتر رکود را از سر بازار خودرو کشور بردارند. این در واقع بدان معناست که با وجود عرضه محصولات جدید، نبض کلی بازار همچنان در دست خودروسازان داخلی باقی مانده و این یعنی محصولات قدیمی آنها به‌خصوص در بازه قیمتی زیر 50 میلیون تومان، در خط یک تولید و فروش قرار خواهند داشت. اما در باب چرایی این رکود علاوه‌بر مسائلی مانند قدرت خرید پایین مشتریان و قیمت بالای خودروها، از انتخابات ریاست‌جمهوری و همچنین کاهش فصلی خرید و فروش خودروها نیز به‌عنوان سایر عوامل اثرگذار یاد می‌شود. در این بین، انتخابات ریاست‌جمهوری و حواشی معمول آن به‌نوبه خود بر رکود بازار تاثیر داشته و ذهن بخشی از مشتریان را تا مدتی از بازار خودرو دور می‌کند. در واقع مشتریان در دوران انتخابات و حتی تا چندی پس از آن، منتظر می‌مانند تا سیاست‌های کلی دولت جدید در حوزه اقتصاد مشخص شده و آنگاه اقدام به خرید و فروش خودرو می‌کنند. از سوی دیگر اما معمولا بازار خودرو کشور در سه ماه ابتدایی سال با رکودی فصلی دست به گریبان می‌شود و این موضوع در سال آینده خودنمایی خواهد کرد. در این مقطع زمانی معمولا حجم تقاضا در بازار خودرو (چه در حوزه خودروهای داخلی و چه وارداتی‌ها) کاهش قابل‌توجهی یافته و با آغاز تابستان، رفته‌رفته شرایط بازار به سمت بهبود خرید و فروش پیش می‌رود. با این حساب می‌توان گفت که بازار خودرو ایران در نیمه دوم سال آینده رگه‌هایی از رونق را به خود خواهد دید، رونقی که البته شاید چندان چشمگیر نباشد.

خودروهایی که چهره بازار را عوض می‌کنند

اما اگر ملاک تغییر چهره بازار خودرو کشور در سال آینده را «قراردادها و تفاهم‌نامه‌های خارجی» به همراه محصولات جدید داخلی، در نظر بگیریم، در مقاطع مختلف طی سال 96، با حضور خودروهای تازه وارد روبه‌رو خواهیم بود. تا به امروز، چند قرارداد و تفاهم‌نامه خارجی در خودروسازی کشور به امضا رسیده که البته تنها قرارداد پژو وارد فاز اجرایی شده است. طبق این قرارداد که میان ایران خودرو و پژو منعقد شده، بناست در فاز اول همکاری مشترک دو طرف، پنج محصول (هم در فاز تولید و هم در فاز واردات) روانه بازار خودرو کشور شود. پژو 2008، پژو 208، پژو 301، پژو 308 و پژو 508، پنج محصول مدنظر پژو برای بازار ایران به شمار می‌روند که در این بین، مدل‌های 2008 و 208 و 301 در ایران خودرو تولید خواهند شد و 308 و 508 نیز از طریق واردات به دست مشتریان ایرانی خواهند رسید. بنابر اخبار رسیده، در حال حاضر ایران خودرو تولید مدل 2008 را در خطوط خود آغاز کرده و این محصول در اوایل سال آینده رسما رونمایی و مهیای ورود به بازار خواهد شد. پیش‌بینی می‌شود سایر محصولات موردنظر پژو نیز به‌تدریج طی سال آینده روانه بازار ایران شوند. اما دیگر خودروساز فرانسوی یعنی رنو نیز طی سال‌جاری تفاهم‌نامه‌ای با سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران به امضا رساند و طرفین بناست در سال آینده آن را به قرارداد تبدیل کنند. آن‌طور که در خبرها آمده، رنو در فاز اول همکاری مشترک خود با سازمان گسترش، چهار محصول جدید را روانه بازار ایران خواهد کرد. این چهار خودرو عبارتند از «سیمبول»، «داستر»، «کوئید» و «کلیو4».

طبق اعلام منابع رسمی رنو، این خودروساز فرانسوی فاز جدید حضور خود در صنعت و بازار خودرو ایران را احتمالا در اوایل سال 2018 میلادی (دی‌ماه 96) کلید خواهد زد. در کنار رنو و پژو اما دیگر خودروساز فرانسوی یعنی سیتروئن نیز قصد ورود به ایران را دارد و حتی تفاهم‌نامه همکاری مشترک با سایپا نیز امضا کرده است. البته یک فرق بزرگ میان برنامه‌ریزی پژو و رنو با سیتروئن (برای حضور در ایران) به چشم می‌آید و آن، مشخص نبودن محصولات مدنظر این خودروساز برای بازار کشور است. به‌عبارت بهتر، سیتروئن هنوز بر سر نوع خودروهای تولیدی و صادراتی به ایران، تصمیم نهایی را نگرفته و مشخص نیست کدام محصولات این شرکت روانه بازار داخل خواهند شد. اما از فرانسوی‌ها که بگذریم، دو خودروساز دیگر، یکی از آلمان و دیگری از ایتالیا نیز قصد حضور در خودروسازی و بازار ایران را دارند که اگر قطعی شود، رقابتی نزدیک در بازار داخل شکل خواهد گرفت. در واقع با حضور همزمان شرکت‌هایی مانند پژو و رنو و سیتروئن و فولکس و فیات، علاوه‌بر تغییر چهره کلی بازار خودرو ایران، رقابت در آن نیز بالا رفته و در نهایت نفع آن به مشتریان خواهد رسید. البته در حال حاضر فولکس واگن هنوز حضور خود در ایران را به‌طور رسمی اعلام نکرده، با این حال منابع داخلی از همکاری مشترک این خودروساز آلمانی با بخش خصوصی صنعت خودرو کشور خبر داده‌اند. همچنین فعلا مشخص نیست فولکسی‌ها چه محصولاتی را برای بازار ایران در نظر گرفته و قصدشان رقابت در کدام بازه قیمتی است.در مورد فیات ایتالیا نیز گفته می‌شود مذاکرات میان این شرکت و ایران خودرو همچنان ادامه دارد و اگر توافق نهایی حاصل شود، محصولات فیات احتمالا بازه قیمتی 40 میلیون تومان به بالای بازار خودرو ایران را پوشش خواهند داد.

«حق انتخاب مشتریان» گسترش می‌یابد

اما ببینیم با ورود خودروهای جدید طی سال 96، چهره کلی بازار خودرو ایران چه تغییراتی را به خود خواهد دید. ابتدا از بازه قیمتی زیر 30 میلیون تومان شروع کنیم، بازه‌ای که به‌نظر می‌رسد بیشترین حجم از مشتریان را در خود جای داده و با این حال، قرار نیست تغییر خیلی خاصی در آن رخ دهد. در واقع محصولاتی که خودروسازان در قراردادها و تفاهم‌نامه‌های خارجی خود به‌دنبال ورود آنها به کشور هستند، همه قیمتی بالای 30 میلیون تومان و حتی بیش از 50 میلیون تومان دارند.در این شرایط به‌نظر می‌رسد چهره کلی بازار خودرو کشور در بازه قیمتی زیر 30 میلیون تومان تغییر خاصی را در سال آینده به خود نخواهد دید و محصولی نیز از این بازه حذف نخواهد شد.

اما در بازه قیمتی 30 تا 50 میلیون تومان قطعا شاهد ورود خودروهای جدید به بازار خواهیم بود. از جمله کاندیداهای حضور در این بخش از بازار خودرو، می‌توان به رنو کوئید اشاره کرد، محصولی که ابتدا گفته می‌شد قیمتی زیر 30 میلیون تومان خواهد داشت، اما در حال حاضر بحث بر سر عرضه آن در بازه قیمتی 30 تا 40 میلیون تومان است. در کنارحضور احتمالی کوئید اما مدلی داخلی به نام کوییک نیز در تابستان 96 راهی بازار خودرو کشور خواهد شد و چون زودتر از رقیب رنویی خود عرض اندام خواهد کرد، این شانس را خواهد داشت که جایش را در بازه قیمتی 30 تا 50 میلیون تومان بازار باز کند.

اما در کنار این دو محصول، توافق احتمالی ایران خودرو و فیات نیز می‌تواند مقدمات تغییرات بیشتر در چهره بازه قیمتی موردنظر را فراهم بیاورد. ظاهرا ایران خودرو قصد دارد به‌واسطه همکاری با این خودروساز ایتالیایی، تنوعی به سبد محصولات خود در بازه قیمتی 30 تا 50 میلیون تومان ببخشد و حتی گفته می‌شود قصد عرضه مدلی به نام «فیات پولو» دارد. ازآنجاکه بازه قیمتی 30 تا 50 میلیون تومان نیز جزو بازه‌های پر مشتری بازار خودرو کشور به شمار می‌رود، حضور توامان محصولات داخلی و خودروهای رنو و فیات می‌تواند تنوعی ملموس به آن بخشیده و حق انتخاب مشتریان را افزایش دهد.

پایان سلطه چینی‌ها؟

اما به سراغ بازه قیمتی 50 تا 100 میلیون تومان بازار خودرو کشور برویم، بازه‌ای که بیشترین میهمانان پسابرجامی را در سال 96 به خود خواهد دید. در حال حاضر نبض اصلی این بازار در دست چشم‌بادامی‌ها است و انواع و اقسام خودروهای شاسی‌بلند و سواری چینی در این بازه قیمتی حضور دارند. این در حالی است که پیش‌بینی می‌شود طی سال 96 و با ورود خودروهای جدید و پسابرجامی، چهره آن بیش از هر بخش دیگری از بازار خودرو کشور دچار تغییر شود. اولین محصولی که در سال آینده به این بازه قیمتی وارد خواهد شد، پژو 2008 است و گفته می‌شود بین 80 تا 90 میلیون تومان در مدل‌های دنده‌ای و اتومات خود قیمت خواهد داشت. همچنین پژو 208 نیز که احتمالا نیمه دوم سال آینده روانه بازار خودرو کشور می‌شود، قرار است در بازه قیمتی 60 تا 70 میلیون تومان عرضه شود. همچنین از پژو 301 نیز به‌عنوان خودرویی یاد می‌شود که بناست در بازه قیمتی 50 تا 60 میلیون تومان به دست مشتریان ایرانی برسد.

به جز این سه محصول، رنو نیز محصول خود به نام سیمبول را در بازه قیمتی 50 تا 100 میلیون تومان (احتمالا در بخش 70 تا 80 میلیون تومان) عرضه خواهد کرد تا رقابت در این بخش داغ شود. هر چند هنوز سیتروئن و فولکس واگن مدل محصولات مدنظر خود برای بازار ایران را اعلام رسمی نکرده‌اند، با این حال به‌نظر می‌رسد این دو شرکت (به‌خصوص سیتروئن) نیز خودروهایی را در بازه قیمتی 50 تا 100 میلیون تومان عرضه خواهند کرد. با این حساب، می‌توان مطمئن بود که بازه قیمتی 50 تا 100 میلیون تومان بازار خودرو کشور، بیشترین تغییر چهره را در سال 96 خواهد داشت. به‌نوعی می‌توان گفت این بازه قیمتی یک رنسانس بزرگ را در سال آینده تجربه خواهد کرد و شاید این تغییرات به سلطه چینی‌ها در بازه موردنظر پایان دهد.