به گزارش خودرونگاران به نقل از صمت ، قرارداد ایران‌خودرو و پژو به عنوان نخستین دستاورد برجام در همکاری‌های مشترک به شمار می‌رود؛ دستاوردی که مسئولان و مدیران ایران‌خودرو از آن به عنوان نقطه عطفی در صنعت خودرو یاد می‌کنند. پس از آنکه ایکاپ در یکم تیر به طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد، قرار بر تولید ۳ خودرو توافق شده در این شرکت (۲۰۰۸، ۲۰۸ و ۳۰۱) با داخلی‌سازی ۴۰درصدی بود اما چندی نگذشت که این عدد به ۲۰درصد رسید و انتقادها به سمت این قرارداد سرازیر شد. برخی مسئولان وزارت صنعت، معدن و تجارت برای کاهش داخلی‌سازی استدلال‌هایی را عنوان کردند و دست آخر آماده نبودن قطعه‌سازان داخلی دلیل اصلی این موضوع اعلام شد هرچند قطعه‌سازان نظر دیگری دارند. به طور کلی، صنعت خودرو و قطعه در پیوستگی مستقیمی با یکدیگر قرار گرفته‌اند و بر همین اساس چشم قطعه‌سازان به قراردادهای خودرویی دوخته شده تا در کنار دیگر صنایع، بیشترین بهره را در دروان پس از برجام نصیب خود کنند اما اکنون با کاهش میزان داخلی‌سازی این نگرانی برای قطعه‌سازان وجود دارد که باز هم با ظرفیت‌های خالی و دست به عصا به فعالیت‌های خود ادامه دهند. اما در کنار دغدغه قطعه‌سازان، خودروسازان اطمینان‌خاطر دارند که بندهای قراردادهای مشترک خودرویی براساس برنامه پیش رفته و دست طرف خارجی برای بی‌تعهدی بسته است به گونه‌ای که محمدرضا معتمد، مدیرعامل ایکاپ در ارتباط با دلیل کاهش داخلی‌سازی خودروهای تولید مشترک پژو در ایران گفت: هر فرآیندی یک نقطه شروع دارد. براساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده در سال نخست فعالیت به ۴۰ درصد داخلی‌سازی خواهیم رسید و آن را ادامه خواهیم داد و این شرکت نقطه توقف ندارد. از آنجایی که خودروهای ایکاپ باید قابلیت رقابت‌پذیری داشته باشد، میزان داخلی‌سازی افزایش می‌یابد و به احتمال زیاد برخی مدل‌ها به ۸۵ درصد داخلی‌سازی می‌رسد.
از همان روزهایی که خبر مذاکره ایران‌خودرو با شریک قدیمی خود (پژو) منتشر شد، به دلیل بی‌تعهدی گذشته شرکت فرانسوی انتقادهایی برای انتخاب شریک به ایران‌خودرو وارد شد اما مذاکرات روال خود را طی کرد تا به امضای قرارداد و تاسیس شرکتی مشترک به نام ایکاپ انجامید. در حال‌حاضر کارخانه ایکاپ در داخل ایران‌خودرو قرار دارد و قائم‌مقام اجرایی پژو در منطقه خاورمیانه و افریقا اظهار کرده، پژو و ایران‌خودرو مایل به فعالیت به عنوان هاب منطقه‌ای برای تولیدات مشترک هستند. به گفته ژان کریستف کمار، کیفیت تولیدات ایکاپ برابر با محصولات پژو در بازارهای اروپایی خواهد بود و پژو اهداف مشخصی در کیفیت، قیمت و هزینه‌های تولید دنبال کرده و برای دستیابی به آن تلاش می‌کند.
تغییر کارخانه ایکاپ براساس زمان‌بندی
نتیجه اظهارنظرهایی که مسئولان ایران‌خودرو و پژو درباره ایکاپ ارائه می‌دهند، پس از عرضه نخستین محصول تولید مشترک که خودرو ۲۰۰۸ نام دارد مشخص خواهد شد اما شواهد نشان می‌دهد دو طرف ایرانی و فرانسوی برای فعالیت خود برنامه‌ای بلندمدت درنظر گرفته‌اند به‌گونه‌ای که مدیرعامل ایکاپ عنوان کرده که در قرارداد ایران‌خودرو و پژو با عنوان شرکت ایکاپ، هیچ محدودیتی برای همکاری‌ها وجود ندارد. به گفته مسئولان ایران‌خودرو و پژو در شرکت ایکاپ ظرفیت تولید سالانه ۲۰۰هزار خودرو پیش‌بینی شده و از آنجایی که این تیراژ تولید نیاز به فضا و مساحتی گسترده دارد، کارخانه کنونی ایکاپ موقتی است و در آینده با افزایش تولید، مکان آن نیز تغییر خواهد کرد. به گفته معتمد برای شرکت ایکاپ و ساخت خودرو در آن، ۳ فاز تعریف شده است. پس از دستیابی به تولید ۱۶ دستگاه در ساعت باید سمت تولید ۳۰ دستگاه خودرو در ساعت حرکت کنیم و در ادامه به فکر افزایش ظرفیت باشیم زیرا ظرفیت‌های موجود دیگر جوابگو نخواهد بود. وی در ارتباط با جانمایی کارخانه اصلی ایکاپ برای تولید ۲۰۰ هزار خودرو در سال به دادن پاسخی کوتاه اکتفا کرد و گفت: جانمایی در زمان خود آغاز خواهد شد و براساس زمان‌بندی پیش خواهیم رفت.
همانطور که اشاره شد، کارخانه کنونی ایکاپ در ایران‌خودرو واقع شده و پژویی‌ها در حال انتقال خطوط تولید و تجهیزات موردنیاز برای تولید ۳ مدل خودرو توافق شده در آن هستند. مدیرعامل ایکاپ در ارتباط با وضعیت آماده‌سازی این کارخانه اظهار کرد: ساختمان و تاسیسات شرکت ایکاپ به صورت کامل آماده است. در بخش تجهیزات نیز طراحی آن رو به پایان است که در ادامه به سازندگان برای ساخت خط تولید ارائه خواهد شد و انتظار می‌رود از نیمه آبان ساخت تجهیزات در ایکاپ آغاز شود. موضوع دیگر در همکاری مشترک ایران‌خودرو و پژو به تولید خودروهای پژو بازمی‌گردد؛ خودروهای که صفر تا صد آن، از طراحی تا ساخت در شرکت پژو انجام شده و قرار است در ایران با استفاده از قطعات داخلی تولید شود و به نظر می‌رسد متخصصان و مهندسان ایرانی در آن نقشی ندارند. آنطور که مدیرعامل ایکاپ می‌گوید به طور قطع اگر قرار باشد روی خودروهای تولیدی در ایکاپ تغییر چهره (فیس‌لیف) انجام شود یا برنامه توسعه محصول موردنظر قرار گیرد، از توان و تخصص مهندسان داخلی بهره خواهیم برد. براساس سخنان معتمد می‌توان امیدوار بود که مهندسان ایرانی هرچند ناچیز در تولید خودروهای مشترک با پژو سهم خواهند داشت و این رویه شاید بخش کوچکی از انتقال دانش فنی باشد!
علاوه بر موارد اشاره شده، جزییات قرارداد پژو و ایران‌خودرو در اختیار این دو شرکت قرار دارد و از برنامه‌های آینده این دو شرکت اطلاعاتی در دست نیست. از آنجایی که برای ایکاپ برنامه‌ای بلندمدت درنظر گرفته شده و در کنار داخلی‌سازی ۸۰ درصدی قرار است ۲۰۰ هزار خودرو در سال در این شرکت به تولید برسد، به طور قطع تولید خودروهای دیگر نیز در دستور کار قرار خواهد گرفت اما اینکه چه خودروهایی انتخاب خواهد شد، پرسشی است که پاسخگویی به آن به زمان بیشتری نیاز دارد. آنطور که معتمد گفت با گذشت زمان که خودروهای جدید وارد بازار شد، خودروهایی که موردنیاز بازار ایران بوده و قابلیت تولید در کشور را داشته باشد، در ایکاپ به تولید خواهد رسید و به محصولات این شرکت افزوده خواهد شد. براساس این گزارش، توافق و قرارداد با فرانسوی‌ها به امضا رسیده و به گفته رییس هیات عامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، تا انتهای سال ۴ قرارداد خودرویی با شرکت‌های خارجی به امضا خواهد رسید. در حال‌حاضر تنها ایران‌خودرو به صورت رسمی فعالیت خود با پژو را آغاز کرده و سایپا هم با سیتروئن در آستانه عقد قرارداد است. در شرایط فعلی که مردم در انتظار تولید و عرضه خودروهای جدید به سر می‌برند، انتظار می‌رود قراردادهای خودرویی هرچه زودتر به نتیجه رسیده و خواسته‌های مشتریان ایرانی برآورده شود.