به گزارش خودرونگاران به نقل از ایسنا، کمبود اتوبوس بین شهری یک موضوع مهم و اثرگذار در حمل و نقل عمومی در کشور است، ‌زیرا بخش زیادی از مسافران به ویژه طبقه متوسط و کم درآمد به اتوبوس های بین شهری وابسته هستند و کاهش تعداد آنها و فرسودگی ناوگان فعال در شبکه باعث می‌شود بسیاری از مردم نتوانند به موقع به سفرهای ضروری خود یا حتی سفرهای تفریحی برسند.

از طرفی وقتی تعداد اتوبوس‌ها کم باشد یا فرسودگی ناوگان فعال در شبکه، ایمنی مسافران را به خطر بیاندازد مردم رغبتی به استفاده از این وسیله حمل و نقل عمومی نخواهند  داشت و مجبور می‌شوند از خودروهای شخصی استفاده کنند و افزایش تردد با خودروهای شخصی در جاده‌های کشور علاوه بر اینکه منجر به افزایش مصرف سوخت و به تبع آن آلودگی هوا می‌شود، ترافیک‌های سنگین را ایجاد خواهد کرد و آمار تصادفات جاده‌ای را نیز افزایش می‌دهد. 

اما چرا کمبود اتوبوس داریم؟

بنابر گفته برخی کارشناسان، قیمت بالای اتوبوس، عدم تعادل میان تولید و تقاضا،  بروکراسی پیچیده واردات و به تبع آن عدم استقبال واردکنندگان، بالا بودن متقاضیان خرید اتوبوس در دنیا و محدودیت فروش، نرخ ارز، تحریم‌ها، پایین بودن قیمت بلیت و موضوعاتی از این دست باعث شده تا بخش خصوصی تمایلی به نوسازی ناوگان نداشته باشد و نوسازی عملا برای آنها مقرون به صرفه نباشد. در کنار این موارد همچنین بالا بودن قیمت قطعات و لوازم یدکی اتوبوس نیز باعث شده صاحبان خودرو توان تعویض قطعات نداشته باشند.

عامری - رئیس هیات مدیره اتحادیه شرکت­‌های تعاونی مسافربری - در گفت‌وگو با ایسنا، در این خصوص عنوان کرد: تولید داخلی چندانی نداریم و اخیرا اتوبوس‌هایی از چین وارد شده که قیمت آن در بازار آزاد حدود 28 میلیارد تومان است.

وی با اشاره به بالا بودن قیمت لوازم یدکی اتوبوس‌ها نیز گفت: قیمت لوازم یدکی اتوبوس بسیار بالاست؛ مثلا لاستیک برند بیش از 100 میلیون تومان است که با افزایش نرخ دلار نیز افزایش می‌یابد. تعمیر موتور به صورت استوک تا 500 میلیون و اگر اورجینال باشد پنج میلیارد تومان هزینه به دنبال دارد.

به چه تعداد اتوبوس نیاز داریم؟

طبق اعلام مسئولان مربوطه، در حال حاضر حدود 7000 دستگاه اتوبوس فعال در شبکه داریم، در حالی که حدود دو سال پیش تعداد اتوبوس‌های فعال در شبکه به حدود 16 هزار دستگاه می‌رسید. اکنون نیز به گفته وزیر راه،  6000 دستگاه اتوبوس بین شهری کم داریم.

البته برخی کارشناسان نیاز کشور به اتوبوس را بین 6000 تا 8000 دستگاه در شرایط ایده‌آل عنوان می‌کنند.

اقدامات دولت برای تامین اتوبوس چه بوده است؟

در این میان، هیات وزیران در جلسه‌ 19 مرداد 1404، به پیشنهاد مشترک وزارتخانه‌های راه و شهرسازی و صنعت، معدن و تجارت و در راستای تسهیل تامین ناوگان حمل و نقل عمومی به‌ویژه جهت پشتیبانی مراسم اربعین حسینی، محدودیت سقف اعتباری جهت ثبت سفارش واردات 2000 دستگاه ناوگان مسافری کشور را برطرف کرد.

گفته می‌شود سال 1402 هیات دولت مصوبه‌ای تحت عنوان مصوبه اربعینی داد که در آن مجوز داده شده بود تا 2000 دستگاه اتوبوس با کارکرد صفر تا پنج سال به جهت جابه‌جایی زائران اربعین به سرعت وارد کشور و در اربعین همان سال استفاده شود.  اما به دلیل بروکراسی اداری در سال 1402 این مهم محقق نشد و در 1403 مصوبه مجددا ابلاغ شد. در آن سال قسمتی از مشکلات حل شد و برخی از شرکت‌ها توانستند ثبت سفارش واردات اتوبوس انجام دهند، ولی محدودیت‌های زیادی که در ثبت سفارش و تامین ارز وجود داشت اجازه داده نشد بیش از 200 دستگاه از این محل ثبت سفارش انجام شود.

در سال 1404 نیز با موافقت دولت مصوبه 1402 تمدید شد و موضوعاتی که مانع ثبت سفارش شده بود از جمله محدودیت سقف سفارش برای هر شرکت برداشته شد و این اقدام سرعت بیشتری گرفت.

وزیر راه و شهرسازی نیز اخیرا وعده داده که براساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته تا پایان سال آینده 1400 دستگاه اتوبوس جدید به ناوگان اضافه می‌شود. البته جزئیات این میزان واردات و منابع تامین مالی و شرایط آن هنوز اعلام نشده است.