خودرو نگاران ، مقام معظم رهبری  بیش از یک ماه پیش در دیدار با کارگران از واردات خودروهای امریکایی انتقاد کردند و گفتند :« خود آمریکایی‌ها به‌علت مصرف زیاد و سنگین بودن این خودروها، رغبتی به خرید آنها ندارند.حالا در این شرایط ما بیاییم و از فلان کارخانه رو به ورشکستگی امریکا، خودرو وارد کنیم، این جای تعجب فراوان دارد. »

ایشان که پیش از این نیز در جلسه دیدارشان با هیات دولت در هفته دولت  به انتقاد از ادغام هایی که در دولت دهم شده بود پرداخته بودند و با حمایت از محمد نعمت زاده وزیر صنعت معدن و تجارت  انتقاداتی را به ادغام دو وزارت خانه بازرگانی و صنایع و معادن با یکدیگر کرده بودند ،در ادامه انتقادشان به واردات خودروهای آمریکایی  ادامه دادند :« مدیران و مسئولان محترم در مقابل فشارهای پنهانی که در این زمینه ها وارد می شود، بایستند و جداً نگذارند این قبیل مسائل انجام شود.»

این انتقاد حتی موجب شد محمد نعمت زاده در آن زمان ، با ابراز بی اطلاعی از واردات خودروهای امریکایی به ایران سعی کرد موضع سکوت را در مقابل این موضوع در پیش بگیرد و بگوید :«  من خودم نمی‌دانستم که دستور پیگیری دادم و ظاهراً در سال 93 یک شرکتی از خودروهایی که از طریق کشور ثالث بود اما تولید آمریکا بود از ما مجوز نمایندگی گرفته است و اواخر سال 94 این مجوز داده شد و البته هنوز نمی دانم که این خودرو وارد شده است یا نه. یا باید مجوز این شرکت را لغو کنیم و یا بگوییم از آن استفاده نکند »

ماجرای واردات خودروهای آمریکایی از همان ماههای ابتدای بحث های بر سر لغو تحریم ها و اجرای برجام بر سر زبان بوده است و حتی در  سال گذشته در همین زمان معاون وزیر صنعت و معدن و تجارت رسما واردات خودروهای آمریکایی و حتی مونتاژ شدن آن در داخل را نیز بلا مانع خوانده بود و تنها با ارائه پیش شرط های که برای عقد قراردادهای خودرویی از طرف شرکت ایرانی – جوینت خارجی لازم است رعایت شود اشاره کرده بود .

موافقت مشروط یک سال پیش

محسن صالحی نیا معاون وزیر صنعت معدن و تجارت در ششم اردیبهشت 94 به  خبرگزاری مهر  با بیان اینکه منعی برای ورود خودروسازان آمریکایی به صنعت خودروی ایران وجود ندارد، در عین حال، 7 پیش شرط شراکت ایرانی-آمریکایی را اعلام کرده بود :« اصولا وزارت صنعت، معدن و تجارت سیاست‌گذار این بخش است و شرکت‌های خودروساز داخلی براساس سیاست‌هایی که از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت سیاست‌گذاری می‌شود، باید با خودروسازان آمریکایی مشارکت داشته باشند. منعی برای همکاری خودروسازان ایرانی با خودروسازان آمریکایی وجود ندارد، در این همکاری مشترک، باید ۷ پیش‌شرط اعم از همکاری مشترک، ایجاد و توسعه واحدهای صنعتی، سرمایه‌گذاری، ایجاد پلت فرم و طرح توسعه آن، عمق‌بخشی ساخت داخل و استفاده از توانمندی قطعه‌سازان داخلی در رابطه با توسعه صنعت خودرو رعایت شود. اگر شرکت‌های خودروساز بتوانند براساس این سیاست‌ها مذاکراتی را با شرکت‌های مختلف دنیا چه آمریکایی و چه غیرآمریکایی داشته باشند، منعی برای شراکت وجود ندارد. در واقع حضور شرکت‌هایی که اصولا از نظر قواعد ایران بتوانند مراوده صنعتی و تجاری داشته باشند، بلامانع است.»

شرط لازم لغو تحریم ها

البته پیش از صالحی نیا، عسگراولادی رییس کمیسیون صادرات اتاق بازرگانی نیز در مصاحبه ای با اقتصاد نیوز در تاریخ 18 فروردین 94 گفتنه بود :« در گذشته چهار خودروساز آمریکایی در ایران فعالیت می‌کردند،در گذشته این شرکت‌ها در ایران تعطیل شدند اما مجددا آمریکایی‌ها در حال تلاش برای حضور دوباره در ایران هستند. البته شرط ما این است و به آنها هم اعلام کرده‌ایم تا تحریم‌ها برداشته نشود ورود خودروهایی آمریکایی به ایران را قبول نمی‌کنیم. آمریکایی‌ها مدام به دنبال مذاکره برای واردات خودرو‌های خود به ایران و قطعات آن هستند، اما الان زمان این مروادات نیست و ما تنها چیزی که باید از این کشور وارد کنیم دارو و کالاهایی اساسی است.»

 از پاسپورت سوئیسی تا گاز خوری  کامارو 

ماجرای خودروهای آمریکایی و گاز خوری انها در خیابانهای ایران  به یکی دوسال گذشته  باز نمی گردد در دی ماه  سال 92 برای نخستین بار موضوع حضور هیات امریکایی در ایران با  پاسپورت سویسی توجه  تعدادی از رسانه ها را به خود جلب کرد. هیات امریکایی که بنا به گزارش هایی که رویترز و فیگارو از حضورشان در ایران  منتشر کرده است برای بازاریابی خودروهای شان در ایران آمده بودند چند خودروی کامارو را از طریق همسایگان شمالی وارد  بازار خودروی ایران کردند تا بازار ایران را محک بزنند و در نهایت بعد از یک سال و چهارماه یک شرکت وارد کننده خودرو به نلام سهام پژوهان مهر در سال 94 رسما برای ورود خودروهای امریکایی ثبت سفارش انجام داد و با دادن پلاک گذر موقت تهران در منطقه ارس نام خود را به عنوان نماینده رسمی خودروهیا شورولت امریکایی ثبت کرد. البته این گذرموقت ها کم کم در کل کشور دیده شدند و ایرانیان را با خودروهایی که 37 سال رنگ آسفالت خیابانهای ایران را ندیده بودند آشنا کردند. از خودروی جی ام سی که در اصفهان دیده شد تا کامارو و شورولت هایی که در خیابانهای تبریز و تهران و مشهد به گشت زنی پرداختند.

10روز برای تائید تا تکذیب

با همه این اوضاع و احوال بعد از برداشته شدن تحریم ها و زمانی که به نظر می رسید یکی از پیش شرط های اصلی برای مذاکره خودروسازان امریکایی با جاده مخصوصی هابرداشته شده بود که در 31 فروردین سال جاری ؛ فرهاد احتشام زاده رییس انجمن واردکننده ها از واردات رسمی شورولت در ایران با واسطه‌گری کره جنوبی خبر داد و گفت:« نمایندگی شرکت شورولت که از طریق کره جنوبی فعالیتش را در ایران آغاز کرده تمام مدارک و گواهی‌های لازم در زمینه استاندارد،‌محیط زیست و غیره را به طور قانونی طی و دریافت کرده است.»البته وی به فاصله 10 روز و زمانی که مقام معظم رهبری به انتقاد از واردات خوردوهای امریکایی پرداخت  در گفتگو با میزان  در خصوص واردات خودروهای آمریکایی به ایران ابراز بی اطلاع  کرد.»

با این حال در سامانه ثبت سفارش در سال جاری 24 مدل شوورولت آمریکایی توسط شرکت سهام پژوهان مهر ثبت سفارش شده است که تا پایان سال جاری باید به متقاضیانش تحویل داده شود. این ماجرا هم به همان مجوز دفتر نیرو محرکه وزارت صنعت باز می گردد که موجب شد تا  بیستم دی ماه سال ۹۴ سازمان توسعه تجارت ایران در نامه‌ای به مرکز واردات و امور مناطق آزاد و ویژه گمرک ایران، اعلام کند: «با توجه به نامه دفتر صنایع خودرو و نیرومحرکه درباره خودروی سواری قابل ورود با نشان تجاری Chevrolet با رعایت آئین‌نامه ضوابط فنی واردات خودرو و رعایت سایر مقررات و مطابق با مدل‌های مندرج در گواهی نمایندگی صادره مرکز اصناف و بازرگانان با اعتبار دوره زمانی ۲۹ آذرماه ۹۸، اقدام شود.» زیرا که، دفتر نیرو محرکه وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کرده بود که واردکننده در نظر دارد دو مدل خودرو شورولت AVEO و  TRAX کره جنوبی را در حجم موتورهای ۱۴۰۰ تا ۱۸۰۰در دو گروه شاسی‌بلند و هاچ‌بک وارد کشور کند.

همان روزها بود که مسئولان وزارت صنعت، معدن و تجارت مدام در معرض انتقاد افکار عمومی قرار می‌گرفتند که چرا درست پس از تاکید مقام معظم رهبری برای جلوگیری از ورود کالاهای لوکس و مصرفی آمریکایی، دولت باید اجازه ورود این خودروی لوکس و گران‌قیمت آمریکایی را صادر کند.

آن زمان، مجتبی خسروتاج، قائم‌مقام محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت به صراحت اعلام کرد که خودرو جزء لیست کالاهای صنعتی ممنوعه که به سازمان توسعه تجارت معرفی شده، قرار نگرفته است و بنابراین مشمول محدودیت نیست. او البته به این نکته هم اشاره کرده بود که داشتن نمایندگی، یکی از پیش‌شرط‌های صدور مجوز واردات خودرو است و از آنجایی که هیچ برند آمریکایی در ایران نمایندگی مجاز ندارد، یک واسطه عمانی نمایندگی این دو برند شورلت را در ایران ایجاد کرده و توانسته است، امکان واردات را فراهم آورد.

موضوع اما به این مجوز که بر خلاف سایر مجوزهای ورود خودروهای وارداتی از سایر کشورها که حداکثر یکساله صادر می‌شود هم ختم نشد، بلکه وزارت صنعت، معدن و تجارت به این واسطه ورود خودروهای آمریکایی، امتیازی داده بود که نمایندگی‌اش، تا سال ۹۸ اعتبار داشته باشد. همین امر، چراغ سبزی بر این شد که پای خودروهای آمریکایی به بازار ایران باز شود. ورودی که شاید برای کمپانی‌های آمریکایی در ورود به بازار پرتقاضا و جذاب ایران، میلیونها دلار پول به همراه داشته باشد.

از  ای تی سی 175 میلیون تومان تا  شورولت کلاسیک 25 میلیون تومان

 با همه این احوال دانستن قیمت خودروهای آمریکایی هم خالی از لطف نیست:«خودروی اسپارک مدل ۲۰۱۴ در بازار ۷۵ میلیون تومان، رگال ۱۴۹ میلیون تومان، ای تی اس ۱۷۵ میلیون تومان، آنکور ۱۲۸ میلیون تومان، مالیبو ۱۲۰ میلیون تومان، کروز بنزینی ۱۳۲ میلیون تومان، سونیک ۹۰ میلیون تومان و ایمپالا ۱۳۸ میلیون تومان است.همچنین شورلت کوروت ۲۰۱۰ پلاک شده با گیربکس اتوماتیک و کارکرد ۵۰ هزار کیلومتر نیز به قیمت یک میلیارد و ۱۵۰ میلیون تومان، گران‌ترین خودروی آمریکایی در بازار ایران است. برخی مدل‌های قدیمی خودروهای خارجی نیز هنوز طرفداران خاص خود را دارد، به نحوی شورلت وانت کاستوم مدل ۱۹۷۶ به قیمت ۳۵ میلیون تومان، شورلت مالیبو ۱۹۷۰ معادل ۶۸ میلیون تومان، شورلت کامرو ۱۹۷۷ به قیمت ۲۵ میلیون تومان و شورلت کاپریس مدل ۱۹۷۴ نیز به قیمت ۶۰ میلیون تومان فروخته می‌شود.شورلت نوا ۱۹۹۲ به قیمت ۳۰ میلیون تومان، شورلت سلبریتی ۱۹۸۹ به قیمت ۱۸ میلیون تومان، شورلت c۱۰ مدل ۱۹۷۸ به قیمت ۳۲ میلیون تومان و شورلت کاپریس کلاسیک مدل ۱۹۸۵ نیز به قیمت ۲۵ میلیون تومان فروخته می‌شود.»

نویسنده: نرگس رسولی