به گزارش خودرونگاران به نقل از دنیای اقتصاد،با توجه به عملکرد 6 ماهه دولت در زمینه بودجه سال‌جاری کشور، به نظر می‌رسد دولت برای نداشتن کسری بودجه مجبور است حجم زیادی از واگذاری‌های دارایی مالی را داشته باشد که به معنی حداقل 2 برابر کردن فروش دارایی‌های مالی خود نسبت به 6 ماه ابتدایی سال‌جاری است. در ادامه ابتدا به عملکرد 6 ماهه دولت در زمینه بودجه و سپس پیش‌بینی مقادیر مختلف درآمد و هزینه دولت می‌پردازیم تا گزاره بالا مشخص‌تر شود. با گذشت بیش از 9 ماه از سال‌جاری، تنها عملکرد 6 ماهه دولت در زمینه بودجه منتشر شده که به شرح جدول ذیل است.
 

فروضی که برای قانون فوق در نظر گرفته شده بود، صادرات نفت خام و فرآورده‌های نفتی و میعانات گازی به میزان یک میلیون و سیصد هزار بشکه در روز و با قیمت حدود 59 دلار بوده است. این در حالی است که در لایحه تقدیمی دولت، قیمت نفت حدود 72 دلار در نظر گرفته شده بود. همچنین قیمت نرخ ارز مبادله‌ای، 28500 ریال در نظر گرفته شده بود. همان طور که از عملکرد 6 ماهه بودجه 1394 مشخص است، میزان تحقق درآمدهای مالیاتی دولت بسیار مناسب بوده به‌طوری که 38 درصد از درآمد مالیاتی کل سال در 6 ماه اول محقق شده که رقم مناسبی است. در سال‌های 1393 و 1392، میزان تحقق درآمدهای مالیاتی در 6 ماه اول سال، به ترتیب 45 و 36 درصد بوده است که درنهایت منجر به تحقق 101 و 88 درصدی درآمد مالیاتی دولت در سال‌های گذشته است. رفتار مالیات ستانی دولت به نحوی است که در نیمه دوم سال، درآمدهای مالیاتی دولت بیش از نیمه اول سال است و بنابراین به نظر می‌رسد درآمد مالیاتی دولت در سال‌جاری نیز محقق شود. واگذاری دارایی سرمایه‌ای نیز در 6 ماه ابتدایی سال‌جاری، 281 هزار میلیارد ریال بوده است که توانسته 50 درصد از رقم در نظر گرفته شده کل سال را محقق کند. از این مقدار 279 هزار میلیارد ریال مربوط به فروش نفت و فرآورده‌های نفتی و میعانات گازی بوده که 52 درصد از درآمد دولت از این محل را محقق ساخته است. با توجه به میانگین قیمت نفتی در 6 ماه اول سال‌جاری، به نظر می‌رسد توان صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی و میعانات گازی ایران به یک میلیون و پانصد هزار بشکه در روز افزایش یافته است که به دلیل بهبود فضای بین‌المللی درخصوص ایران و پیشروی مناسب مذاکرات بوده است.

هزینه جاری دولت در 6 ماه اول سال‌جاری نیز، 752 هزار میلیارد ریال بوده که 46 درصد از رقم کل سال است که رقم نامعقولی نیست. این سهم هزینه‌های 6 ماهه نسبت به کل سال در سال‌های 1393 و 1392 به ترتیب 46 و 40 درصد بوده است. با توجه به پرداختی بیشتر دولت در ماه‌های انتهایی سال، سهم هزینه‌های جاری دولت در 6 ماه دوم بیش از 6 ماه اول است و نحوه هزینه دولت در 6 ماه ابتدایی به مقداری بوده که به نظر می‌رسد رقم هزینه‌ای کل سال در حد همان مقدار پیش‌بینی شده باشد؛ اما ضعیف‌ترین قسمت عملکرد دولت درخصوص بودجه 1394، مربوط به پرداخت‌های عمرانی است که از رقم 473 هزار میلیارد ریال، در 6 ماه ابتدایی سال تنها 86 هزار میلیارد ریال اختصاص یافته که به معنی تحقق 18 درصدی پرداخت‌های عمرانی دولت است که رقم چندان مناسبی نیست. میزان تحقق بودجه عمرانی کشور در 6 ماه ابتدایی سال‌های 1393 و 1392 به ترتیب 27 و 6 درصد بوده است؛ بنابراین میزان تحقق بودجه عمرانی دولت در سال‌جاری حتی از سال گذشته نیز کمتر بوده که یکی از دلایل مهم افزایش رکود در سال‌جاری نیز همین مساله بوده است. البته پرداخت عمرانی 6 ماه سال‌جاری سه برابر کل پرداخت عمرانی دولت در سال 1390 بوده است و اهتمام دولت به بودجه عمرانی به‌رغم گرفتاری‌های زیاد، قابل تامل است. با توجه به برنامه‌های رکودزدایی دولت در 6 ماه دوم سال‌جاری، به نظر می‌رسد پرداخت‌های عمرانی افزایش یابد.

با توجه به مقدار درآمدها و هزینه‌های دولت در 6 ماه ابتدایی سال‌جاری، مشخص می‌شود که طی دوره مذکور، تراز عملیاتی و سرمایه‌ای دولت، شاهد کسری حدود 127 هزار میلیارد ریالی بوده که البته این رقم با واگذاری دارایی مالی توسط دولت پوشش داده شده است. دولت توانسته با واگذاری دارایی مالی به میزان 37 درصد از مقدار مصوب کل سال و عدم تملک دارایی مالی، کسری تراز عملیاتی و سرمایه‌ای خود را پوشش دهد. میزان واگذاری دارایی مالی دولت در سال‌های 1393 و 1392 به ترتیب 23 و 13 درصد بوده است که به معنی این است که در سال‌جاری، دولت نیاز بیشتری به فروش دارایی‌های مالی خود برای جبران کسری تراز عملیاتی و سرمایه‌ای داشته است. به این صورت، دولت دچار کسری بودجه نشده است و به نظر می‌رسد همین روند در انتهای سال‌جاری مشاهده شود.

پیش‌بینی بودجه 1394 تا انتهای سال‌جاری

با توجه به رفتار دولت در 6 ماه ابتدایی سال‌جاری، می‌توان میزان تحقق انواع درآمدها و هزینه‌های دولت در 6 ماه دوم سال‌جاری را پیش‌بینی و در نهایت مقدار تحقق بودجه سال‌جاری را برآورد کرد. برای این کار از واگذاری دارایی سرمایه‌ای شروع می‌کنیم. در عمل در 6 ماه اول سال‌جاری، میانگین قیمت سبد نفتی اوپک حدود 54 دلار بوده است. با توجه به اینکه قیمت نفت ایران کمتر از قیمت سبد نفتی اوپک است، این قیمت را 52 دلار در نظر گرفتیم. با این فرض و میانگین نرخ ارز مبادله‌ای در 6 ماه ابتدایی سال یعنی 28975 ریال و با توجه به تحقق درآمد حاصل از صادرات نفت دولت به مقدار 279447 میلیارد ریال، میزان صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی و میعانات گازی دولت حدود 1507 هزار بشکه در روز می‌شود. با توجه به این مساله، درآمد حاصل از صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی و میعانات گازی دولت در نیمه دوم سال‌جاری با فرض نفت 42 دلار برای قیمت سبد نفتی دولت و میانگین نرخ ارز مبادله‌ای 30200 ریال، درآمد دولت از این محل 222578 میلیارد ریال می‌شود که به معنی تحقق 502025 میلیارد ریالی درآمد دولت از محل صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی و میعانات گازی است. برای تخمین درآمد مالیاتی دولت نیز نسبت مالیات کل سال گذشته به مالیات 6 ماه ابتدایی سال را به مقدار مالیات 6 ماه ابتدایی امسال ضرب می‌کنیم. پرداخت‌های هزینه‌ای نیز در همان حد مصوب بودجه یعنی 1630 هزار میلیارد ریال به احتمال زیاد محقق خواهد شد. مشاهده می‌شود که با توجه به ارقام پیش‌بینی شده برای درآمدهای دولت و انجام هزینه‌های جاری دولت در حد پیش‌بینی شده و پرداخت‌های عمرانی به مقدار 49 درصد از کل پرداخت عمرانی در نظر گرفته در سال، کسری تراز عملیاتی و سرمایه‌ای دولت تا انتهای سال حدود 167 هزار میلیارد ریال می‌شود که دولت می‌تواند با واگذاری دارایی مالی در 6 ماه دوم به مقدار دو برابر 6 ماه ابتدایی و پوشش کامل تملک دارایی مالی در نظر گرفته شده در قانون بودجه، 159 هزار میلیارد از این کسری را پوشش دهد؛ بنابراین مشخص می‌شود که دولت کسری بودجه‌ای خاصی را تا انتهای سال تجربه نکند.